Even voorstellen: koolmees

Aanwezig: het hele jaar
Voedsel: zaden en vet (indien voorradig) in de winter, eiwitrijk voedsel in het voorjaar en zomer
Aantal: 500.000-600.000 broedparen in Nederland
Broedtijd: april-juni
Aantal eieren: 4-12 (gemiddeld 8-9)
Aantal legsels: tegenwoordig meestal 1
Broedduur: 14 dagen
Uitvliegen: 19 dagen na uitkomen

Koolmezen broeden in Nederland in bosrijke gebieden in de hoogste dichtheden, maar is ook aanwezig in kleine bosjes, parken en tuinen zo lang er nestgelegenheid en voedsel voorhanden is. Maakt veel gebruik van boomholtes, maar broedt ook in schuurtjes en vaak in nestkasten. Komt overal in Nederland voor, behalve in grote open gebieden zonder bomen en struikgewas.

De koolmees is hoewel beweeglijk niet reislustig. Het is een 'standvogel', die alleen maar wegtrekt in zeer strenge winters. In de winter verblijven ze vaak in groepen samen met andere mezensoorten.

’s Winters eten de koolmezen veel zaden, zoals beukennoten. In het voorjaar en de zomer is het voedsel eiwitrijker en eten ze wat meer rupsen en andere insecten. Jonge koolmezen eten voornamelijk rupsen en als de gezinsplanning klopt, valt de geboorte samen met de 'rupsenpiek'.

Koolmezen zijn zelf vaak het voedsel van sperwers. In hun braakballen zijn nog vaak de ringen terug te vinden van geringde koolmezen. In een braakbal op Vlieland werden eens zeven ringen aangetroffen!

De koolmees is als boomvogel een holenbroeder, die zijn nest in een boomholte of een namaakholte (nestkast) maakt.

Tussen begin april en begin mei legt het vrouwtje 4-12 eieren (gemiddeld 8-9). Ze moet ongeveer twee weken broeden voor de eieren uitkomen. Daarna verblijven de jongen nog ongeveer 19 dagen in het nest voordat ze uitvliegen. De ouders zijn gedurende die tijd erg druk met het aanslepen van voedsel voor de jongen. Honderden keren per dag op en neer.

Tegen de zuidzijde van landgoed Heerlijkheid de Eese, op de grens van Friesland, Overijssel en Drenthe, ligt de Eeserhoek. Een betrekkelijk jonge tuin van 7000 m2 waaraan nog steeds wordt gewerkt.

Op de Eeserhoek hebben Eva Kovács en Claus van den Hoek een stoppelige paardenwei vanaf 2012 getransformeerd in een gevarieerde, ecologisch verantwoorde vegetatie met sierwaarde. Het is een combinatie van een natuurlijke sfeer en een heldere lijnvoering door een centrale hoofdas, dwarsassen, diagonalen, ovalen en cirkels.

Delen van de cirkelvormige borders komen op verschillend tijden in bloei. In juni-juli de daglelieborders, later heleniums en helianthussen en in de herfst de asterborders. Er is een grote diversiteit aan bomen en heesters. In het oude gedeelte bevinden zich volwassen rododendrons en azalea’s. Getracht is een samenhangend geheel te bereiken dat in alle seizoenen kijkplezier geeft.

Vergroting biodiversiteit

De vergroting van biodiversiteit heeft er voor gezorgd dat het ook een paradijs voor dieren en met name vogels is geworden. Door het aangrenzende bos vinden vele diersoorten hier een geschikte habitat. Claus en Eva zien dagelijks reeën, hazen en dassen in het weiland en ieder jaar broeden hier in de nestkasten en andere plekken behalve bosuilen en torenvalken talloze soorten vogels zoals gekraagde roodstaart, draaihals, witte kwikstaart, boomklever en –kruiper en winterkoning. Veel soorten mezen en mussen vinden het hier ook fijn, vooral sinds Eva en Claus kippen hebben waar ze graag een graantje bij meepikken.