Het is opnieuw misgegaan in Dongen. Nadat in de loop van mei het eerste legsel mislukte, is nu ook het vervolglegsel mislukt. Heel verrassend was dat niet. Ik schreef al eerder dat vervolglegsels maar zelden slagen. Waarom dan toch die energie erin steken, vroegen veel kijkers zich af.
Da's uiteraard een voor de hand liggende vraag. We kunnen jammer genoeg niet in het hoofd van mevrouw Dongen kijken, dus een echt antwoord op de vraag zullen we niet krijgen. De drang om voor nageslacht te zorgen is echter heel sterk, niet alleen bij steenuilen, maar feitelijk bij alle levende wezens. Genen doorgeven en zorgen dat de soort blijft bestaan, dat is een primaier doel van alle leven. Als het dan de eerste keer mislukt en de omstandigheden zijn gunstig, dan kun je een nieuwe poging wagen. Dat maar een klein deel van de steenuilen dit ook daadwerkelijk doet, geeft al aan dat zoiets doorgaans niet veel kans van slagen heeft. Als het een lonende strategie was, zouden beslist meer paartjes de gok nemen. Maar wie niet waagt, wie niet wint, moet mevrouw Dongen gedacht hebben. Dit jaar heeft ze helaas verkeerd gegokt.
Eieren opgegeten
Opvallend was wel dat ze opnieuw de eieren opat, dit keer twee van de drie. Even leek het erop dat ook het derde ei verdwenen (opgegeten?) was, maar plots lag het weer in beeld. Blijkbaar naar voren gerold en buiten het zicht van de camera geraakt. In de groepsapp van het team steenuil merkte een slimmerik op - ik zal geen namen noemen - dat het misschien het eerste ei van het derde legsel betrof. Grappig, maar … Zou wel een primeur zijn trouwens. Ook hier blijft het gissen naar het waarom. Meest voor de hand liggende verklaring is dat ze op enig moment het ei als voedselbron is gaan beschouwen. Voedsel is doorgaans schaars en dus altijd welkom. Dan moet ze echter wel doorgehad hebben dat het ei niet meer zou uitkomen. Hoe? Misschien een combinatie van gewicht en broedduur?
Waarom mislukt?
Ook op de vraag waarom beide legsels mislukt zijn, moeten we het antwoord schuldig blijven. Mogelijk waren de eieren niet bevrucht, maar het kan ook zijn dat de embryo's niet levensvatbaar bleken. Om daar wat meer over te kunnen zeggen, moeten de eieren opengemaakt worden. In ons onderzoeksgebied verzamelen we altijd alle eieren die niet uitgekomen zijn en na afloop van het veldseizoen besteden we een middagje aan het onderzoeken ervan. We komen dan niet alleen eieren tegen die onbevrucht lijken (geen luchtkamer), of die niet of nauwelijks bebroed zijn (geen zichtbaar embryo), maar ook eieren met een afgestorven embryo (zie foto). Embryosterfte komt in alle ontwikkelingsstadia voor en is in veel gevallen te wijten aan een gebrek aan bepaalde aminozuren (eiwitten). Heel vaak vertoont zo'n embryo dan zichtbare gebreken zoals een omlaag geklapte ondersnavel, een open buikwand, gekruiste pootjes of een afwijkende vleugellengte. Soms treffen we meerdere afwijkingen tegelijk aan. In alle gevallen is dit soort embryo's kansloos. Mocht er zich een mogelijkheid voordoen het Dongense ei op enig moment te onderzoeken, dan zullen we hier zeker de resultaten daarvan melden.
Voor dit seizoen zit het erop, zoveel is wel zeker. Mevrouw Dongen kan eindelijk de draad van haar normale leven weer oppakken. Dik verdiend, bijna 100 dagen nadat ze het eerste ei legde.
Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten.
Bezoek de website van STONE
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
