Tijdens het volgen van de ijsvogels zien we niet alleen de vogels maar we horen ze ook. Wie de afgelopen tijd de hele broedcyclus heeft gevolgd zal het opgevallen zijn dat ijsvogels veel verschillende geluiden maken. Welke verschillen zijn er?
Foto www.jeroenstel.com
Geluid gevolgd door beeld
In het veld is het meestal zo dat je een ijsvogel eerst hoort. Je kijkt dan in de richting van het geluid en ziet de ijsvogel laag over het water wegvliegen. Of beter, naar je toekomen! Wil je ijsvogels zien luister dan eerst via internet naar ‘geluid ijsvogel’. Ga dan naar een gebied waar ze voorkomen.
Je hebt dus meestal eerst geluid en dan beeld.
Hierna een overzicht van geluiden die we via Beleef de Lente konden horen. Als begeleiding bij de teksten heeft Marijcke vandaag een clip gemaakt waar die geluiden en beelden samenkomen.
Het beschrijven van de geluiden is vrijwel achterwege gelaten. Dat is vaak zo persoonlijk. Luister zelf en onthoud een geluid misschien wel met een ezelsbruggetje.
Geluiden volwassen ijsvogels
Het meest voorkomende geluid is een vaak langgerekt tsieie geluid. Je hoort dat op momenten dat een ijsvogel langs vliegt. Of op een tak ergens zit en zich daar veilig voelt. Je kunt dit geluid het hele jaar door horen.
In de baltsperiode (paringstijd) maken man en vrouw ijsvogel veel drukkere geluiden. Vooral maart is daarvoor de beste tijd om het waar te nemen. Ze zijn dan opgewonden en het mannetje probeert indruk op het vrouwtje te maken. Het is een opeenvolging van verschillende geluidjes.
De balts kan gevolgd worden door een paring. Het vrouwtje maakt dan eerst een aantal korte kenmerkende geluidjes wat voor het mannetje het teken is dat zij paringsbereid is.
Een bijzonder moment was het gevecht tussen twee ijsvogelvrouwtjes. Ook het mannetje deed even mee. We horen een aaneenschakeling van steeds snellere en heftiger geluiden. De vechtende vogels proberen elkaar onder water te duwen.
Er zijn jongen. Een ouder komt vis brengen. De ouder maakt in de nestgang al een knorrend geluid. Dit is zijn manier om contact te maken ten teken dat er voedsel aankomt. Zijn de jongen groter dan maakt de ouder bij het aanvliegen naar het nest vaak ook weer het tsieie geluid als teken naar de jongen.
Contactroep tussen ouders in het nest. Hier is ook het knorrende geluid hoorbaar. Eerst van de vrouw die op de kleine jongen zit. De man regeert daar op met zijn geknor. Omdat de man een vis bij zich heeft kan het bovendien een teken aan de jongen zijn.
Geluiden jonge ijsvogels
Jonge ijsvogels van een enkele dag oud hoor je al zachte, piepende geluidjes maken. Zijn ze een stuk ouder dan hoor je dat soms ook, maar wel wat duidelijker. Dit geluid is buiten bij de nestwand niet te horen; misschien wel als de nestgang zeer kort is en je er naast staat.
Na een dag of tien hoor je de jongen een meer ratelend, zoomend geluid maken. Naar mate ze ouder worden wordt dat geluid sterker. Buiten de nestwand is het wel op 20-30 meter te horen. Het is een duidelijke roep om voedsel. Hoor je het geluid dan heb je de indruk dat er een heel koor zit te roepen. In de praktijk kan ook één roepend jong je die indruk al geven.
Nog te verwachten geluid
We missen nog een bijzonder geluid van de jongen die net zijn uitgevlogen. Net uit het nest vliegen ze naar een tak. Onhandig proberen ze zichzelf daarop vast te houden. Ondertussen maken ze een soort hikkende bewegingen waarbij een kort herhaald tsjik of tsjuk te horen is. Dit geluid maken de jongen slechts gedurende een enkele dag direct na het uitvliegen.
Doel van IJsvogelwerkgroep Gooi en Vechtstreek: Verbeteren van de broedmogelijkheden voor ijsvogels. Aanleg, controle en onderhoud van ijsvogelwanden.
Bezoek de website van IJsvogelwerkgroep Gooi en Vechtstreek
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
