Het grote raadsel

Maartje Eijlander | donderdag 1 juni 2023 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 248x

De twee pykjes (live cam screenshot 30 mei 2023).

Het is zo dat bij de zeearenden, net als trouwens veel andere roofvogels, man en vrouw qua uiterlijk wat verschillen. Zo zijn vrouwtjes gemiddeld genomen groter (tot wel 15%) en zwaarder (tot wel 25%!) dan mannetjes. Dit heet ook wel sexueel dimorfisme.

Bij andere vogels, zoals bijvoorbeeld de merel of wilde eend is dit overigens nog een stuk duidelijker - daar hoef je niet naar de grootte te kijken, maar geeft bijvoorbeeld de kleur het geslacht meteen prijs. 

Onderscheiden tussen man en vrouw zeearend in de praktijk 

Het vaststellen van het geslacht bij zeearenden is in de praktijk dan ook niet zo makkelijk. Wanneer je weet dat twee zeearenden samen een nest bouwen, kun je nog met redelijke zekerheid aannemen dat de grotere het vrouwtje is. Maar dat is op basis van gemiddelden - je kunt ook toevallig een groot mannetje en een klein vrouwtje tegenkomen, waarbij het mannetje toch groter is dan het vrouwtje.  Observatie op andere eigenschappen zoals gedrag is dan belangrijk. En, wanneer je een enkele zeearend tegenkomt, wordt het al helemaal lastig. 

Hoe werkt het bij jonge zeearenden?

Tot de vogels volledig ontwikkeld zijn, is het overigens nog een stuk lastiger om vast te stellen of je een vrouwelijke of mannelijke zeearend voor je hebt. Zo dus ook bij onze twee pykjes.

Onderzoek bij jonge zeearenden toont wel aan dat de vrouwelijke jongen dikkere poten en een hoger gewicht in verhouding tot een bepaalde vleugellengte hebben. Dit geldt echter enkel wanneer je kijkt naar een specifieke populatie - bijvoorbeeld zeearenden in Nederland, of in zuid Zweden. Er is dus geen algemene maatstaf die je kunt gebruiken om te bepalen of je een jong vrouwtje of mannetje voor je hebt. Onderscheid is er dus wel, maar dan moet je wel al die metingen kunnen verrichten en jongen binnen een bepaalde populatie kunnen vergelijken.  

En hoe zit het verder met gedrag? 

Er wordt wel eens gezegd dat mannelijke zeearenden luider en agressiever zijn dan hun vrouwelijke tegenpartij. Zo zien we ook bij ons ouderpaar dat meneer wat mondiger is. Maar dit is zeker geen regel waar je vanuit kunt gaan. Het feit dat het ene jong meer pit laat zien dat het andere jong, betekent dus niet dat de eerste dan dus een mannetje is en de tweede een vrouwtje. Misschien is het juist wel omgekeerd, zijn het zelfs allebei vrouwtjes, óf twee mannetjes. 

Een beetje speculeren kan

Ook vorig jaar, toen er twee jongen succesvol uitvlogen, schatte Andries in – aangezien beide jongen al wat groter waren dan pa zeearend – dat toen vrij waarschijnlijk twee vrouwelijke zeearenden zijn uitgevlogen.

De ouders al langer volgen en de jongen zien opgroeien tot ze uitvliegen, kan dan ook helpen met een inschatting maken - of een beetje speculeren, maar geeft geen 100% zekerheid.

Grondig onderzoek

Het beste uitsluitsel blijft grondig onderzoek. Denk dan aan lichaamsmetingen die vergeleken kunnen worden met data van andere jongen uit dezelfde regio, en voor nog meer zekerheid: DNA onderzoek. Dit kan echter enkel wanneer de zeearenden geringd worden, wat bijvoorbeeld bij onze zeearenden niet het geval is. Daar moet namelijk een goede reden voor zijn, er moet geld en en mensen beschikbaar zijn die dat kunnen doen, en degene verantwoordelijk voor het gebied moet hier toestemming voor geven. 

Maar waarom willen we het geslacht eigenlijk weten? 

Welk geslacht de jongen hebben, is voornamelijk handig om te weten wanneer je populatie statistieken wilt begrijpen. Vliegen er bijvoorbeeld meer vrouwtjes dan mannetjes uit, of omgekeerd? En verschilt dit tussen broedparen, regio's of landen? En waar zijn mannetjes en vrouwtjes na het uitvliegen te vinden, blijven ze dicht bij hun ouders wonen of gaan ze flink de hort op? Dat zijn vragen die je op deze manier zou kunnen beantwoorden.

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over