Vijf jongen bij de ooievaars. En onwaarschijnlijk dat die alle vijf gaan uitvliegen. Veel kijkers zien de komende periode dan ook met angst en beven tegemoet, wetende dat de zwaksten het niet zullen redden. En erger nog, dat de oudervogels daar vaak een actieve rol in spelen. Is dat wreed te noemen?
Pa en Ma met vijf kuuks
Zonder medelijden
Als ik één ding heb geleerd sinds wij midden in de natuur leven, is het dat ik als mens niet meer moet denken het beter te weten. Het instinct van vogels gaat namelijk mijn verstand ver te boven. Vooral als ik geneigd ben iets zielig te vinden blijkt het vaak juist een wijze keuze van een vogel te zijn.
Een voorbeeld: wij hebben in en rondom onze vijver wilde eenden. Eenden broeden op veel eieren die allemaal bijna tegelijk uitkomen. Moeder eend gaat dan zo snel mogelijk met al haar kleintjes van het nest af naar het veiliger water. Soms blijft er een spartelend eendenkuiken achter in het nest. Vroeger probeerde ik dat eendje dan te ‘redden’. Eerst door het alsnog bij de moeder te brengen, die er dan vervolgens zelfs overheen liep en het in de modder achterliet om te sterven. Later probeerde ik zo’n kuiken direct onder een warmtelamp met een bakje water met kroos alsnog op z’n pootjes te krijgen. In de hoop dat ik het dan de volgende dag bij de rest van het gezin kon voegen. Maar altijd was het kuiken binnen 24 uur toch dood. Ik bleek door mijn menselijk ingrijpen het lijden juist te verlengen. Want moeder eend wist al lang dat haar spartelende kleintje niet kon overleven en dat zij door te wachten de veiligheid van al haar kuikens in gevaar bracht.
Zorgzame ooievaars
Waar een eend later in het seizoen nog een tweede legsel kan proberen groot te brengen, hebben ooievaars maar één kans op een succesvol broedseizoen. De ouders doen er dan ook alles aan om hun kroost groot te brengen. Samen broeden, waken, voederen, poetsen. De weersomstandigheden spelen mee. Is er genoeg voedsel te vinden voor de jongen?
Ma test regelmatig de ‘veerkracht’ van de jongen door met haar poot te voelen hoe gezond ze zijn, of door ze met haar snavel te stimuleren om te reageren. Als een jong naar Ma kleppert dat het goed gaat, is ze gerust. Maar als het niet goed gaat geeft haar instinct aan dat ze beter niet meer kan investeren in de zorg voor zo’n jong. Het is voor Pa en Ma immers al twee maanden topsport om de kuikens groot te brengen. En omdat ze niet zoals moeder eend haar kuiken kan achterlaten om te sterven, moet Ma soms zelf een jong kuiken op het nest uit zijn of haar lijden verlossen. In de hoop dat de andere kuuks meer kans maken om uit te vliegen.
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
