De maand mei gaat vast de boeken in als de droogste maand ooit. Met als gevolg knetterharde grond. Hoe vind je daar nog regenwormen? Voor je jongen en voor jezelf? De droogte is niet alleen een probleem voor de ooievaars, maar ook voor bv. weidevogels. Reikhalzend kijken ze uit naar regen.
foto Arda van der Lee
Jonge dieren hebben eiwitten en kalk nodig om te groeien. Onze mensenkinderen en alle andere jongen van zoogdieren krijgen dat binnen via de moedermelk. Kuikens krijgen geen melk, vogelouders (of de kuikens zelf) gaan op zoek naar eiwitrijk voedsel: insecten, rupsen en wormen. Hoe droger, hoe harder de grond, hoe dieper de wormen zitten.
Weidevogels
Ook volwassen weidevogels zijn afhankelijk van wat ze in de bodem aan wormpjes kunnen vinden. Door de intensieve landbouw wordt het grondwater kunstmatig laag gehouden, zo zakken de zware trekkers niet weg. Die grondwaterstand in combinatie met tijden van droogte maakt het vinden van voedsel bijna onmogelijk. Ook het aantal insecten is sterk gedaald, en die zijn nou juist het voedsel voor de kleine kieviten en grutto's.
Ooievaars en weidevogels
In de vorige blog vertelt Wim over de stijgende aantallen ooievaars. Nu gaan er geluiden op dat deze toename een nadelig effect heeft op de stand van de weidevogels. Graag leg ik (namens STORK) uit waarom dit een misverstand is.
Veel mensen denken dat ooievaars nogal wat kuikens van weidevogels eten. Maar uit onderzoek van braakballen van ooievaars blijkt dat ze juist andere prooien eten. Dit wordt bevestigd door de vele beelden van webcams bij ooievaarsnesten, die we tegenwoordig hebben. Behalve muizen, kikkers en mollen worden er niet vaak grote prooien aan de jongen op het nest gevoerd.
Onderzoek weidevogelnesten
Daarnaast is er geen enkel wetenschappelijk onderzoek bekend waaruit blijkt dat de ooievaar een predator (rover) is van (weide)vogels. Dit beeld wordt bevestigd door een onderzoek in NW Overijssel, waar ongeveer 1000 weidevogelnesten met camera’s zijn gevolgd. Het onderzoek vond plaats in weidevogelgebieden waar ook ooievaars broeden en voedsel zoeken. Geen enkele keer bleek een ooievaar daar een weidevogelnest leeg te roven of werd een jonge weidevogel naar een ooievaarsnest bracht. Ook uit uitgebreid onderzoek in Polen, waar veel ooievaars in weidegebieden leven, blijkt niet dat ooievaars (jonge) weidevogels als prooi kiezen.
Geen jager
Dat is ook goed te verklaren; een ooievaar is geen echte jager, hij stapt gewoonlijk rustig door het grasland en pakt wat er voor zijn snavel komt. Snelle, vluchtende prooien als jonge weidevogels ontkomen makkelijk, zij zijn veel sneller dan deze voedselzoeker. Ooit een ooievaar door de wei of een hooiland zien rennen? Ze lopen er wel, maar vaak achter de tractor aan om dieren die bij het maaien geraakt zijn te pakken.
Ooievaar is weidevogel
Kortom, het is een groot misverstand dat ooievaars een belangrijke reden zijn voor de achteruitgang van de weidevogels. Laten we gewoon genieten van deze prachtige vogel, die weer steeds meer te zien is in Nederland. Wist u trouwens dat de ooievaar zelf ook als een weidevogel wordt beschouwd?
Foto Arda van der Lee
STORK, de Engelse naam voor een echte Nederlandse vogel: de ooievaar. STORK is een vrijwilligersorganisatie, die zich belangeloos inzet voor de ooievaars in Nederland.
In de jaren zestig waren de ooievaar in Nederland vrijwel uitgestorven, door het gebruik van zware pesticiden zoals DDT. Om de ooievaar te laten terugkeren, hebben vele vrijwilligers en Vogelbescherming Nederland zich sinds 1969 flink ingezet. Het doel was de terugkeer van de ooievaar als broedvogel in Nederland. Dat lukt. Met de ooievaars lijkt het nu goed te gaan. Het aantal broedparen neemt weer toe.
Bezoek de website van STORK
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
