De kunst van het broeden

Pascal Stroeken, STONE | maandag 24 april 2017 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 1243x

Broedvlek

Om het broedproces optimaal te laten verlopen heeft moeder natuur de broedvlek bedacht: een deel van de huid op de buik dat onder invloed van hormonen aan het begin van de eileg zijn veren verliest. Deze extra goed doorbloede, kale plek stelt de vogel in staat de eieren optimaal te verwarmen. Na het broeden, als de jongen uit het ei zijn, verdwijnt die extra dooradering en zit de sterk gerimpelde huid wat losjes op de buik. De dieprode kleur is verdwenen en dan ziet de vlek er een beetje uit als de kale kippenhuid die u wel kent van de halve haantjes bij de poelier. Vervolgens groeit de vlek weer dicht.

Keren en "schuddelen"

Naast een hulpmiddel als de broedvlek, vergt het broeden ook bepaalde skills van de vogel om de embryonale ontwikkeling goed te laten verlopen. We zien de broedende vrouwtjes met enige regelmaat even opstaan en de eieren met de snavel keren. Dit draaien van de eieren is een essentiële voorwaarde voor een succesvol broedresultaat, zo lezen we in het onvolprezen boek Het Vogelei (zie ook Ronalds blog van 21 april).

Anders dan wat vaak wordt gedacht is het draaien niet bedoeld om de eieren gelijkmatig te verwarmen of te voorkomen dat het embryo "uitzakt".  De belangrijkste functie van het draaien is het stimuleren van het extern bloedvatenstelsel, dat zorgt voor de verspreiding van voedingsstoffen en water binnen het ei. Ook zorgt het draaien ervoor dat het embryo optimaal gepositioneerd is ten opzichte van de dooier en het eiwit. Het keren van de eieren is dus noodzakelijk voor de groei van het embryo.

Bij terugkeer op de eieren neemt het vrouwtje de broedpositie weer in en zien we haar even met de haar lichaam schudden (in jargon van BdL-kijkers: "schuddelen"). Hierdoor maakt ze goed contact tussen de broedvlek en de eieren, en zet ze zich in een comfortabele houding op de eieren. Om vervolgens weer duttend de tijd door te komen. Op het filmpje "Eieren keren" (23 april) is het ei-draaien en het schuddelen fraai te zien.

Geen koud kunstje

Dat het uitbroeden van eieren toch nog een hele bevalling is heeft de Franse performance-kunstenaar Abraham Poincheval de afgelopen weken aan den lijve ondervonden. Misschien heeft u het nieuwsbericht voorbij zien komen: Poincheval had zich tot doel gesteld om, zichtbaar voor het publiek in een Parijs museum, een dozijn kippeneieren uit te broeden. Met zijn eigen lichaamswarmte wel te verstaan.

Daartoe moest hij drie weken lang vrijwel non stop op een speciaal ontwikkelde broedstoel zitten, gewikkeld in warme dekens, met zijn blote (?) billen vlak boven een bakje met daarin de eieren. Per dag mocht hij er maximaal 30 minuten van af om, net als de steenuilendames, even te ontlasten en de benen te strekken. Dat betekende in zijn geval dus ook zittend slapen. Al met al niet zo'n comfortabele houding als je dit vergelijkt met een broedende steenuil die zich over de eieren neervlijt.

Om zijn eigen warmtegraad wat op te stuwen nuttigde hij in die weken een gemberrijk dieet; dat schijnt te helpen om je lichaamstemperatuur te verhogen. Alleen daarom zou ikzelf er vanaf zien, bweehh! Hoewel, gember is misschien dan wel weer te verkiezen boven rauwe muizen en larven ...

Maar, hij is glansrijk geslaagd. Na drie weken broeden zijn de eieren uitgekomen en daarmee deed hij niet onder voor de doorsnee professionele kippenmoederkloek die er ook drie weken over doet. Een hele prestatie dus. En dat zonder broedvlek!

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over