Veldmuizen en woelratten

Ronald van Harxen, STONE | donderdag 14 mei 2020 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 1023x

Het aantal veldmuizen (verticale as) per uur van de dag (horizontale as)

Het beste van 2 werelden

En dan blijkt hoe steenuilen - klein als ze zijn - het beste van 2 werelden in zich weten te verenigen. Woelmuizen worden namelijk zowel in het donker als in het licht gevangen, zowel 's avonds en 's nachts als overdag. Uit de figuur blijkt zonneklaar dat steenuilen feitelijk op elk tijdstip van de dag op woelmuizenjacht gaan. Een kerkuil is een uitgesproken nachtjager en zal de woelmuizen overdag overlaten aan een gekende dagroofvogel als de torenvalk. Steenuilen lijken zich van die verdeling weinig aan te trekken: als er woelmuizen zijn, vangen ze ze. Wie niet sterk is, moet slim zijn.

Risicospreiding

Ze profiteren daarmee optimaal van het activiteitenpatroon van de veldmuis. Anders dan zijn verwant de bosmuis - die nagenoeg alleen in het donker actief is - komen veldmuizen zowel overdag als 's nachts uit hun ondergrondse holletjes gekropen om eten te zoeken. Verspreid over een etmaal doen ze dat wel een keer of 10. Daarbij doen ze aan risicospreiding door het allemaal tegelijk te doen. De kans dat jij de sjaak bent in een groep van 25 is een stuk kleiner dan wanneer je je moederziel in je eentje een weg baant tussen het gras. Dat verklaart dus waarom er vaak meerdere muizen achter elkaar worden gevangen. 

Woelratten

Het zou me niet verbazen dat zowel regisseur Geert als de hoofdrolspelers steenuil en woelrat mijn blog van de afgelopen zondag hebben gelezen waarin ik aankondigde dat ik vandaag wat over woelratten zou schrijven. Woelrat The Movie is gisteravond in première gegaan. Goed te zien is wat voor een uit de kluiten gewassen jongens (en meisjes) het eigenlijk zijn, met gemak 3 keer zo zwaar als een gemiddelde veldmuis. Anders dan zijn naam doet vermoeden is de woelrat geen familie van de rat, maar maakt hij onderdeel uit van de woelmuizenfamilie. Zijn voornaam 'woel' is dan ook beter gekozen dan zijn achternaam 'rat'. Het zijn knaagdieren die vooral van de vegetatieve delen van allerlei (water)planten leven. Ins ons gebied lijken ze een voorkeur te hebben voor boom- en wijngaarden en gazons en andere grasmatten. Ze staan erom bekend dat ze lange, oppervlakkige tunnels graven waarin je zomaar een tiental centimeters in kunt wegzakken. Bij tuinfanaten zijn ze dan ook niet erg geliefd.

Uitermate variabel

Woelratten zijn zeer variabel in kleur, grootte en habitat, biologen noemen dat een plastische soort. De geleerden zijn het er nog niet over eens of het toch niet meerdere soorten zijn, in plaats van één, heel variabele soort. Behalve de algemene en wijdverbreide watervorm die vooral langs beken en kanalen voorkomt, komt er ook een landvorm voor die drogere plekken prefereert. Soms wordt die als molmuis aangeduid, als een aparte soort. Volgens de Atlas van de Nederlandse zoogdieren komt die echter alleen in Zuid-Limburg voor. De woelratten die wij in ons werkgebied tegenkomen zijn nagenoeg altijd pikzwart, met dito kleur poten en staart. Dat maakt dat ze ook in de nestkast goed te onderscheiden zijn van de veel lichtere andere woelmuizen. Op het filmpje is ook de veel langere staart - in vergelijking met zijn verwanten - goed te zien. Of we te maken met een 'echte' woelrat, met een naar het noorden opgeschoven molmuis, of met nog een andere soort: zeg het maar. Wat mij betreft noemen we hem gewoon naar hoe hij er uitziet: zwarte langstaartwoelmuis (arvicola nigra calamus longus). Kan er geen misverstand meer over bestaan.

Familie woelrat

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over