Bedriegen mijn ogen mij? Ogenschijnlijk nog een jong kuiken, maar in werkelijkheid al toe aan een sprong in de wijde, onbekende wereld. Binnenkort verliezen we ons kuiken misschien uit het oog, maar niet uit het hart. Maar als hij dan die sprong waagt, hoe ziet hij die wereld dan voor zich?
Hij springt direct in het oog, 'ons' Kuuk, ons oogappeltje. Sommigen in de Chat hebben zelfs een oogje op hem. Maar terwijl ik mijn ogen even liet afglijden kreeg ik een bericht op Whats App: Kuuk was al aan het gathangen! Wat gaat de tijd toch snel, van klein ei tot een dapper kuiken wat de wereld in de ogen aan staart en klaar lijkt voor de volgende stap.
Onder de trouwe kijkers / chatbezoekers kwam de vraag om iets over de ogen te vertellen, dus hier komt ie. Je kijkt je ogen uit...
Je ogen uit kijken
Stel je voor: Je wordt geblinddoekt ergens naar toe gebracht, in een onbekende ruimte gezet, in een onbekende omgeving. Nadat de blinddoek wordt afgedaan krijg je eerst twee weken alleen de binnenkant van je 'huis' te zien. Je krijgt na die twee weken door dat je door het sleutelgat van de deur kunt spieken. Je ziet wel wat, maar kunt het niet zo goed plaatsen. En dan ineens gaat de deur open. Je gelooft je ogen niet! Een hele wereld om te ontdekken. Terwijl je de omgeving eens goed in ogenschouw neemt, ontdek je dat je tot nu toe eigenlijk niet verder hebt gekeken dan je neus lang is. Ben je er wel klaar voor?
Wat zal Kuuk zijn ogen uitgekeken hebben toen hij in dat gat hing. Ik heb in het bos van Jan gestaan. Op het eerste oog al een mooi bos. Als je beter gaat kijken, zie je de prachtige details der natuur, zowel door Jan aangelegd als door de natuur gevormd. En ga je vanuit daar wandelen door de Meinweg dan kun je je ogen al helemaal de kost geven. Een waar paradijs voor Bosuilen.
Helaas werd de Meinweg afgelopen week getroffen door een grote natuurbrand. Bewoners en bedrijven kropen door het oog van de naald, maar door de geweldige inzet van tientallen brandweerlieden en helikopters van defensie werd de brand uiteindelijk geblust. Hulde! En nu hopen dat het natuurgebied snel herstelt.
Onder ogen komen
Ik denk dat Kuuk er klaar voor is. Met lede ogen gaan we moeten aanzien dat het einde van dit Bosuilen verhaal voor ons in zicht is. Voor sommige kijkers zal het moeilijk zijn (een enkele zal het niet met droge ogen kunnen aanschouwen), sommigen kunnen nu al geen oog meer dicht doen, maar we moeten het toch onder ogen komen. Kuuk zal binnen nu en een paar dagen de sprong gaan wagen.
Hopelijk blijft hij nog een paar dagen rondom de kast op een tak hangen, zodat we het voeren door de ouders op de takken nog kunnen zien. Ons oog wil ook wat natuurlijk. Komt hij buiten het zicht van de camera, dan kan Jan (de eigenaar van het terrein) misschien nog een oogje in het zeil houden. Maar als ook Jan het kuiken niet meer kan zien, moeten we er op vertrouwen dat Kuuk alle tools heeft om het zelf te gaan overleven. Want tja, de natuur komt niet zonder haken en ogen. En geloof me, Kuuk heeft zijn ogen niet in zijn zak zitten!
Geen hand voor ogen zien?
Ik ben iemand die mensen niet altijd op hun blauwe ogen vertrouwt, maar ik geloof wel dat de ogen de spiegel zijn van de ziel. Ik heb wel vaker bosuilen en hun kuikens recht in de ogen mogen aankijken, en werkelijk: In die ogen kun je verdrinken. Stel je voor: ogen zo zwart als de nacht. Alleen als je heel goed kijkt, zie je de pupil. En die ogen zijn helemaal aangepast aan het jagen! Waar ik soms in het bos midden in de nacht geen hand voor ogen zie, ziet een bosuil nog wel iets!
"Geel als de zon, oranje als de zonsondergang en zwart als de nacht"
Dat ezelsbruggetje voor uilen werd mij ooit geleerd toen ik begon met vogels kijken. Het zou je aan moeten geven wanneer uilen jagen en je dus de meeste kans hebt om ze te zien. In de meeste gevallen klopt het, in ieder geval bij de Bosuil. De Bosuil jaagt vrijwel alleen 's nachts. Ik kan mij ook niet herinneren dat ik bij Beleef de Lente ooit overdag een prooioverdracht heb gezien.
Er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat de oogkleur van een uilensoort ook 1-op-1 te matchen is met hun gedrag. Sterker nog, ook bij zoogdieren verschillen de oogkleuren terwijl zij wel 's nachts actief zijn. Zo dus ook bij uilen. Zo zijn ransuilen (met hun mooie geel-oranje ogen) toch ook voornamelijk nachtactief. Een oehoe jaagt in de schemer maar ook tot dieper in de nacht.
Het zien in de nacht heeft namelijk niet zozeer te maken met de oogkleur, maar met het vermogen om de pupil verder te vergroten en het aantal lichtgevoelige cellen op het netvlies. Hoe groter de pupil kan worden, hoe meer licht er op het netvlies valt en hoe lichtgevoelige cellen, hoe meer je dus kunt zien bij weinig licht. De pupil van een Bosuil kan tot bijna 2x zo groot worden als dat van een mens en het oog heeft veel meer lichtgevoelige cellen op het netvlies. Ook bij andere uilen is dit zo. Gelukkig kunnen ze de pupil ook flink verkleinen, zodat ze ook overdag in het licht kunnen zien. Zo kunnen ze ook overdag hun oog op predatoren gericht houden.
Bij de slechtvalk was ook een blog over hoe vogels kleuren kunnen zien. De meeste vogelsoorten zien meer kleuren dan de mens. Uilen moeten het met iets minder doen. Zij hebben een deel van het kleuren zien in de evolutie waarschijnlijk opgegeven om 's nachts beter te kunnen zien. Genetisch onderzoek heeft aangetoond dat bij uilen een gen mist om ultra violet en violet licht te zien. Daarnaast zien uilen vermoedelijk ook veel minder groen. Maar hiervoor in de plaats hebben uilen in hun genen veel hogere aantallen genetische codes voor het zien bij weinig licht en het aantal lichtgevoelige cellen in het oog. Uilen hebben het zien van kleuren in de evolutie dus deels opgegeven om 's nachts goed te kunnen zien.
Kuuk gooit hoge ogen, hopelijk krijgen we meer oog voor de natuur!
Ons Bosuil kuiken is waarschijnlijk het meest bekeken Bosuil kuiken ooit. Volgens mij zijn er, mede door de corona maatregelen, nog nooit zoveel ogen op de Beleef de Lente Bosuilen gericht geweest.
Deze vervelende tijd laat ons met andere ogen naar de natuur kijken en hoe wij met onze natuur om gaan. Het is mij altijd een doorn in het oog om te zien hoe sommige mensen de natuur verwaarlozen. Ik hoop van harte dat we dankzij de corona crisis meer oog gaan krijgen voor de waardevolle natuur om ons heen.
Nu ga ik mij ogenblikkelijk de ogen uit m'n kop schamen voor dit oogverblindende blog, en werp ik snel nog een blik op ons kuiken voordat ik mijn ogen te ruste leg voor vandaag.
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
