Wanneer gaat het vroege voorjaar over in volop lente? Wat mij betreft op het moment dat de gierzwaluwen terug zijn. Zo eind april, begin mei dus. Omdat me dat allemaal te lang duurt, ben ik die schitterende vogels tegemoet gevlogen: deze week zit ik in Portugal.
Hoe verder zuidelijk, hoe verder het voorjaar gevorderd is. Het hele lentecircus draait hier al op volle toeren. Nog lang niet alle gierzwaluwen zijn terug, maar er scheren er alweer heel wat door de strakblauwe Portugese lucht. Misschien sta ik nu wel te kijken naar een paar exemplaren die over een week of drie gaan broeden in de toren van de Amsterdamse Oranjekerk. Dat komt dan mooi uit, want dan zie ik (en met mij de duizenden kijkers van Beleef de Lente) ze weer terug! In de Oranjekerk is namelijk nestkast gevestigd waarin we de BDL-camera’s hebben geplaatst.
Zwoegen
Op zulke momenten realiseer ik me (zeker niet voor het eerst) hoe bijzonder die jaarlijkse tocht van trekvogels eigenlijk is. Ik bedoel, ik vlieg even in een paar uurtjes van Amsterdam naar Oporto, maar die trekvogels zijn dagenlang aan het zwoegen. En waar ik zelfs in dat korte vluchtje nog een complete lunch krijg voorgeschoteld, moeten zij maar zien dat ze tussen de bedrijven door nog geschikte plekken vinden waar ze hun kostje bij elkaar kunnen scharrelen. Plekken die voor veel soorten door toedoen van de mens schaarser en schaarser worden op hun route en waar Vogelbescherming enorm veel tijd en geld in steekt om ze te beschermen. En terecht!
Heroïek
Nu moet ik wel zeggen dat de gierzwaluw eigenlijk een slecht voorbeeld is om de heroïek van de vogeltrek aan te geven. Deze vogels zwoegen namelijk bepaald niet door het zwerk. Ze zweven schijnbaar moeiteloos met enorme snelheden naar hun bestemming. En ze hoeven tussentijds ook al niet te stoppen om te foerageren. Dat doen ze immers tijdens het vliegen. Als ze hun bek opensperren veranderen ze in ministofzuigers van luchtplankton. Ja, zo kun je wel afstanden maken. En dat doen ze dan ook.
Touroperator
De meeste Nederlandse gierzwaluwen vliegen in het najaar via het Iberisch schiereiland naar Congo, in centraal Afrika. Later in de winter gaat een groot deel door naar het zuidoosten van Afrika, naar Tanzania en Mozambique, om na een aantal maanden via Congo en het westen van Afrika weer terug te keren naar de Hollandse lenteluchten. Een touroperator zou er een aardige kluif aan hebben om dit allemaal geregeld te krijgen voor een reisgezelschap. Een gierzwaluw draait er zijn vlerk niet voor om.
Dus eigenlijk is de gierzwaluw toch ook wel een goed voorbeeld van de epische tocht die trekvogels jaarlijks maken. Een ware Champion of the flyway. Aanschouw ze met respect als ze weer rond de kerktoren in uw woonplaats ‘gieren’, terwijl u lekker met een biertje op het terras zit.
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
