Koolmezen staan bekend als uitzonderlijk slimme vogeltjes. In 1921 kwamen de mensen in het dorpje Swaythling in Engeland hier ook achter.
In die tijd kwam de melk nog in glazen flessen afgesloten met een metalen folie. 's Ochtends vroeg kwam de melkboer de lege flessen ophalen en liet hij nieuwe flessen met melk achter bij de voordeur. Maar steeds vaker kreeg hij klachten dat er gaatjes zaten in het folie en dat de melk hierdoor bedorven was. Even later kwamen ze erachter wie deze vandalen waren. Het bleken de kool- en pimpelmezen te zijn die op zoek waren naar het lekkere room-laagje dat bovenop de volle melk zat. Door het folie door te prikken konden bij ze deze vette room komen.
En sterker nog: het verschijnsel leek zich te verspreiden! Niet alleen in Swathling werd de melk aangebroken, maar al snel gebeurde het overal in Engeland, en later zelfs ook in de rest van Europa. Hoe kan dit gedrag zo snel verspreid zijn?
Het is onwaarschijnlijk dat elke vogel dit trucje zelfstandig uitgevonden heeft. Dit kost veel proberen, veel tijd en dus ook veel energie. Veel makkelijker is het afkijken en kopiëren van een ander. En omdat mezen echte opportunisten zijn die vaak in groepen foerageren hebben ze hier alle mogelijkheid toe.
Af en toe werd ook gezien dat het een roodborst lukte om de flessen te openen. Maar opvallend genoeg was dit gedrag bij deze soort lang niet zo wijd verspreid als bij de mezen, ook al kunnen roodborsten net zo innovatief zijn als mezen. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het sociale gedrag van de roodborst. Deze soort is territoriaal en mannetjes laten dus ook geen andere roodborsten in hun territorium toe. Ze krijgen dus niet de mogelijkheid om te leren van de ontdekkingen anderen.
Maar met de introductie van halfvolle melk en het verdwijnen van de melkboer die aan huis bezorgd is dit gedrag bij de mezen ook opgehouden. Maar innovatief en opportunistisch zijn ze nog steeds. Altijd op zoek naar nieuwe manieren om aan het lekkerste voedsel te komen!
Voor meer informatie zie dit (engels gesproken) filmpje waarin je de mezen in actie ziet met de melkflessen.
Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) doet fundamenteel en strategisch ecologisch onderzoek. Met meer dan 300 onderzoekers en studenten is het NIOO één van de grootste onderzoeksinstituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).
De NIOO-ers bestuderen organismen, populaties, levensgemeenschappen en ecosystemen. Samen onderzoeken ze de volle breedte van planten-, dier- en microbiële ecologie, zowel op het land als in het water.
Bezoek de website van NIOO
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
