Maatregelen nodig tegen draadslachtoffers

“Een gruwelijke doodsoorzaak bij lepelaars wordt veroorzaakt door botsingen met elektriciteitsleidingen en dan vooral met de bovenste twee ‘bliksemdraden’ die het dunst en dus het minst zichtbaar zijn. Als gevolg van de plaatsing van hun ogen zien de lepelaars de draden vaak pas op het laatste moment. Ze proberen dan nog op te trekken waarbij de poten naar beneden gaan. De poten klappen dan tegen de draad waardoor ze breken. De lepelaar kan in dat geval soms nog vliegen en bereikt ook nog wel eens de kolonie, maar zodra hij geland is, zal hij onherroepelijk doodgaan. Als zo’n vogel gevonden wordt, kun je aan de poten zien dat het om een ‘draadslachtoffer’ gaat.”

“Geschat wordt dat het jaarlijkse totaal aantal vogelslachtoffers omstreeks 1 miljoen bedraagt en dat alleen al in Nederland! Volgens een recente studie in België is ook de tol daar aanzienlijk. Alleen al voor watervogels wordt daar op jaarbasis het aantal dodelijke slachtoffers geschat op ruim 600.000 exemplaren. Door de energietransitie worden de laatste en komende jaren veel nieuwe tracés aangelegd om de stroom van alle nieuwe windparken op zee aan land te brengen en van daar uit verder te transporteren.”

“Onze werkgroep is al lang in gesprek met TenneT, de beheerder van het elektriciteitsnet in Nederland. Het gaat immers om grote aantallen slachtoffers per jaar, niet alleen lepelaars natuurlijk. Reden te meer om TenneT te vragen om zogenoemde mitigerende maatregelen te nemen door het aanbrengen van draadmarkeringen om zodoende de sterfte zoveel mogelijk te beperken. TenneT is vooralsnog moeilijk te bewegen deze maatregelen op grote schaal uit te voeren. Het blijft wat ons betreft te vaak bij gesprekken en een pilot hier en daar.

Dit terwijl in andere landen zoals bijvoorbeeld in Spanje zeer veel maatregelen worden getroffen en het voorkomen van elektrocutie bij vogels zelfs bij wet is geregeld. Spanje heeft de laatste jaren 100 miljoen euro geïnvesteerd in beschermende maatregelen. Daar moet Nederland een voorbeeld aan nemen.”

“Het ondergronds aanleggen van leidingen is uiteraard de beste oplossing, maar duur en niet altijd mogelijk. Dus kun je denken aan draadmarkeringen. In het verleden konden ook alleen bij nieuwe draden maatregelen worden, of bij onderhoud als de stroom eraf is. Maar de techniek is inmiddels voortgeschreden. Je kan met drones – ook als de stroom op de leidingen staat – draadmarkeringen aanbrengen. Moet je wel de goede markeringen gebruiken natuurlijk, die ook daadwerkelijk effect hebben.

In het nieuwe tracé Zuid-West 380 KV van Borssele naar Tilburg zijn kleine grijze varkenskrulletjes aangebracht, die met het blote oog nauwelijks zichtbaar zijn en die dus geen enkel effect zullen hebben. Een gruwelijk filmpje van boswachter Eric de Jonge van Brabants Landschap maakt dit ook overduidelijk."

Uit onderzoek in vele landen - Spanje, Zweden, België, Bulgarije, Litouwen, Roemenië en Zweden - blijkt dat de beste oplossing het gebruik van zogeheten FireFlies is. De FireFly roteert, spiegelt en gloeit in het duister. Dit laatste is met name voor vogels die ook ’s nachts vliegen zoals lepelaars van belang. Uit studies blijkt dat het aantal draadslachtoffers - afhankelijk van de soort - kan dalen met 75% tot wel 95%.”

“Er is ook een nieuwe techniek die al in Amerika is gebruikt. Deze ACAS-techniek - Avian Collision Avoidance System - is er vooral op gericht om hoogspanningslijnen ook ’s nacht beter zichtbaar te maken door deze met ultraviolet licht (niet zichtbaar voor de mens) te beschijnen. Deze techniek resulteerde in een daling van 98% bij aanvliegingen van Canadese kraanvogels.

Het wordt de hoogste tijd dat de Nederlandse netbeheerder zijn verantwoordelijkheid neemt en op al de nieuw aan te leggen tracés en die tracés die liggen in risicogebieden, zorgt voor het aanbrengen van deze FireFlies. Want, en daar is ook TenneT het mee eens: elke dode vogel door een botsing met een hoogspanningskabel is er één teveel.”