Zonder extra inspanning haalt EU biodiversiteitsdoelen niet

Meer dan ooit is het nodig de biodiversiteitscrisis een halt toe te roepen. De natuur is er slecht aan toe door menselijke ingrepen, verlies aan leefgebied, klimaatverandering en verontreiniging. Om verdere achteruitgang van plant- en diersoorten te voorkomen heeft de Europese Unie een Biodiversiteitsstrategie voor 2030 opgesteld. De strategie bevat ambitieuze en noodzakelijke doelen om natuur beter te beschermen en te herstellen. Maar de EU-landen zijn niet op weg de doelen voor 2030 te halen.

Een van de centrale acties uit de EU-Biodiversiteitsstrategie is het verbeteren en uitbreiden van het netwerk van beschermde gebieden. Voor 2030 moet ten minste 30% van het land en 30% van de zee in Europa effectief zijn beschermd, waarvan een derde strikt beschermd.

Dit ‘30% beschermde gebieden’ doel is in Nederland binnen bereik als de nieuw aan te wijzen Natura 2000-gebieden voor vogels op land en zee worden meegerekend, maar van strikte bescherming daarvan is nu op minder dan 1% van land en zee sprake.

Een andere doel van de Biodiversiteitsstrategie is minimaal 30% herstel in 2030 van alle beschermde soorten en habitats die in een slechte ‘staat van instandhouding’ verkeren, zoals de officiële terminologie luidt. Uit het BirdLife-rapport blijkt dat EU-lidstaten dat doel niet gaan halen zonder extra maatregelen.

Dat geldt ook voor Nederland, waar meer dan 80% van de natuur in slechte staat verkeert (bron: Nationaal Dashboard Biodiversiteit). Ook gaan de aantallen van weidevogelsoorten al vele jaren zorgwekkend achteruit. Duidelijk voorbeeld is de grutto – onze nationale vogel – waarvan de populatie in de afgelopen 50 jaar sterk is gekelderd van 120.000 naar rond de 25.000 paar als gevolg van de achteruitgang van hun broedgebieden, in omvang en kwaliteit, en door de intensivering van landbouw.

Dit terwijl Nederland internationaal van groot belang is voor de grutto en ons land daarom een internationale verantwoordelijkheid heeft om de soort voor uitsterven te behoeden. Het ontbreken van daadkrachtige actie om dat tegen te gaan, is de reden waarom de Europese Commissie onlangs een inbreukprocedure is gestart tegen Nederland.

Het goede nieuws is dat de nieuwe EU-natuurherstelwet een belangrijke impuls geeft aan het herstel van de ernstig aangetaste natuur in Europa. Deze wet vereist dat de EU-lidstaten herstelmaatregelen treffen om tegen 2030 20% van de aangetaste natuur op land en zee te herstellen en tegen 2050 alle aangetaste natuur. Samen moeten de lidstaten ervoor zorgen dat deze waardevolle ecosystemen weer gezond worden.

Een vereiste is dat binnen twee jaar de lidstaten een nationaal herstelplan moeten indienen bij de Europese Commissie waarin staat hoe zij gaan voldoen aan de verplichtingen uit de natuurherstelwet. Een kans voor Nederland om te laten zien dat het de biodiversiteitscrisis én de klimaatcrisis serieus neemt door een ambitieus herstelplan op te stellen.