Nieuw: Vogels van Europa – de meest complete fotogids

Vogels van Europa verscheen voor het eerst in 2021 voor het Engelse taalgebied. Onlangs verscheen de Nederlandse vertaling van de hand van Ger Meesters. De Engelse versie werd destijds goed ontvangen in vogelaarskringen en de nieuwe Nederlandse uitgave doet daar helemaal niet voor onder.

Om met de eerste vraag uit het intro te beginnen: dit is inderdaad de meest complete fotogids van Europa. Die claim klopt! Natuurlijk is er sindsdien ook het Handboek Vogels van Europa verschenen, maar dat is geen ‘gids’ te noemen met z’n (in totaal) ruim 1.000 pagina’s.

Nou is de nieuwe gids met 640 pagina’s ook geen kleintje, maar wel praktischer in het veld. Een ander verschil met andere (foto)gidsen – en een verklaring voor de compleetheid – is dat Vogels van Europa zo-goed-als alle in ons continent waargenomen vogelsoorten afgebeeld. Dat wil zeggen de bijna 550 regelmatige verschijningen, plus nog meer dan 300 dwaalgasten, en exoten. Meer dan 900 soorten passeren daarmee de revue, meer dan in welke andere Europese gids ook. Europa is in het boek trouwens uitgebreid met Turkije en alle landen van de Kaukasus.

Om zoveel soorten in zo’n relatief handzaam boek te ‘proppen’, moesten de makers natuurlijk schipperen met de ruimte. En dat is wonderwel gelukt. Natuurlijk is het ruim baan voor de vele foto’s in het boek, met als logisch gevolg dat de teksten erg kort en bondig zijn gehouden. Hierdoor zijn ze vaak best summier te noemen. En de zeldzaamste soorten krijgen doorgaans de minste aandacht. Vliegbeelden en -actie krijgen in veel gevallen een apart tekstje, wat de bruikbaarheid van het boek dan weer ten goede komt.

Het ‘gebrek’ aan uitvoerige beschrijvingen wordt ruimschoots goedgemaakt door de vele handige pagina’s, spreads en tabellen waarin vergelijkbare soorten (bijvoorbeeld matkop vs. glanskop), of vergelijkbare soorten binnen een familie (duiven) of soortgroep (steltlopers), en/of binnen een bepaalde leeftijdsgroep (onvolwassen grote meeuwen) met elkaar worden vergeleken in woord en beeld. Waar relevant (bijvoorbeeld roofvogels) komen ook de vliegbeelden op deze manier uitvoerig aan bod. Dit geeft het boek flink wat verdieping.

Om de beschikbare ruimte maximaal te gebruiken oogt de vormgeving van sommige pagina’s wel wat druk en een beetje onoverzichtelijk. En de verspreidingskaartjes zijn niet erg duidelijk en gedetailleerd. Dit laatste kan beter op klein formaat, getuige bijvoorbeeld de ANWB Vogelgids.

Natuurlijk staat of valt een fotogids met de kwaliteit van de foto’s. Daarin blinkt deze gids uit. Bijna iedere foto van de ongeveer 4.700 (!) is erg mooi en haarscherp afgedrukt. In een veldgids is natuurlijk vooral van belang om de juiste afbeeldingen te vinden voor het doel van het boek: de veldherkenning. En daarin zijn de samenstellersgoed geslaagd. De foto’s laten – daarbij geholpen door de vele, nuttige bijschriften – meestal precies de belangrijke kenmerken zien. Ook zijn de foto’s regelmatig toch nog verrassend groot afgebeeld, iets wat je in een compacte gids als deze wellicht niet zou verwachten.

Conclusie: het boek is zeker een goede aanvulling op het rijtje herkenningsgidsen in de boekenkast van iedere vogelaar. Is het niet vanwege de handige vergelijkingen tussen soorten, dan wel door de veelheid aan foto’s, en de vele (onder)soorten die een plek hebben gekregen in deze fotogids. En behalve voor de boekenkast is het vooral ook een boek om buiten gebruikt te worden. Veel lees-, kijk-, en vogelplezier dus!