‘De ambtenaar is er voor de lange termijn’

Gemeenteraadsverkiezingen zijn volgens Sander een mooie aanleiding om contact met de gemeente te leggen. “Met de verkiezingen in aantocht kun je via politici punten op de agenda krijgen. Bedenk eerst wat je belangrijk vindt: kies een paar specifieke doelen of thema’s, of een bepaald gebied waarop je je wilt richten. Zo kun je je tijd en aandacht focussen, en krijgen politici niet het gevoel dat ze overladen worden met wensen.”

Sander raadt aan om de speerpunten bij meerdere partijen onder de aandacht te brengen: “Je wilt niet te veel met één partij doen, want dan kan je gezien worden als aanhanger van die partij; andere partijen zijn dan minder geneigd om je te benaderen.” Hoe je een ingang vindt bij partijen? “Kijk eerst in je ledenlijst: soms zijn politici lid van jouw vereniging of stichting. Daarnaast schrijven wij zelf de partijen aan. Bij de vorige verkiezingen hebben we bijvoorbeeld een brief opgesteld met een aantal punten die we belangrijk vinden, en gevraagd of de partijen die op de kaart willen zitten. We stuurden dat naar alle politieke partijen; enkele daarvan namen vervolgens contact met ons op om verder te praten.”

“Het is belangrijk dat je laat zien dat je weet waar je het over hebt, dat je veel kennis in huis hebt”, is de ervaring van Sander. “Politici weten ook niet alles, dus vaak zijn ze blij als ze informatie krijgen waarmee ze hun eigen werk beter kunnen doen. En bij politici helpt het om te komen met een concreet project dat snel gerealiseerd kan worden, bijvoorbeeld nestkastjes ophangen. Daarmee kunnen ze zichzelf profileren.”

Als het gaat om de lange termijn, heeft Sander vaker contact met ambtenaren. “Zij blijven vaak langer zitten dan de politici en werken aan beleid voor de lange termijn. Met hen kun je het meest constructief samenwerken om iets voor vogels of natuur gedaan te krijgen. We denken bijvoorbeeld mee over het voorbereiden van een motie in de gemeenteraad, of over het opstellen van beleid. Daarnaast onderhouden we contact met de wethouder, want die kan besluiten nemen dus dan gaat het soms sneller. Deze contacten beperken zich dus niet tot de periode rond de gemeenteraadsverkiezingen; ze gaan continu door. Om echt iets te veranderen heb je een lange adem nodig.”

Hoe leg je het eerste contact? Het is handig als je daarvoor een concrete aanleiding hebt, legt Sander uit: “Als je ziet dat er iets fout gaat, of je verbaast je bijvoorbeeld over het snoeibeleid, dan kun je contact zoeken met de ambtenaar met ‘groen’ in de portefeuille en vragen waarom ze dat zo doen. En als je een voorstel hebt hoe het beter kan, kun je dat gelijk aan ze voorleggen. We merken dat als je laat zien dat je bereid bent om mee te denken over plannen of beleid, dat de gemeente daar dan best voor open staat. Zo hebben wij meegedacht over het maaibeheer, om meer bloemen in de bermen te krijgen.”

“Het is ook handig om zichtbaar te zijn in de media. Wij plaatsen vaak artikelen in de krant om te vertellen over nieuwswaardigheden of bijzonderheden in de natuur. We geven een compliment als er iets goed gaat of melden het als er iets fout gaat in de buitenruimte. Door die zichtbaarheid zag de gemeente in dat wij veel kennis hebben over de lokale natuur. Gemeentes missen die kennis soms, wij kunnen hen dus voeden met informatie.”

Maar wees voorzichtig met kritische berichten via de media, waarschuwt Sander: “De confrontatie zoeken via de media is een manier om politici wakker te krijgen, maar het heeft een risico: je kunt ze daardoor ook tegen je krijgen. Het helpt dan als je al een goed contact hebt, en een goede reputatie als vereniging met veel kennis van zaken. Dan ben je in de positie om als expert kritiek te leveren. Maar liever zoeken we gewoon persoonlijk contact met de wethouder of de betrokken ambtenaar.”

Wat kun je doen als je nog weinig ervaring met lobby bij de gemeente? “Sluit je dan aan bij een lokale natuurvereniging of vogelwerkgroep”, adviseert Sander, “want samen sta je sterk. Je spreekt dan gelijk namens een grote achterban. En vaak is bij die clubs al veel kennis in huis waar je gebruik van kunt maken.” En nog een advies: “Zorg dat je op de hoogte bent van wat er speelt in je gemeente. Verdiep je in de stand van zaken en blijf op de hoogte via de lokale kranten, dan kom je goed beslagen ten ijs. Lees verkiezingsprogramma’s om te kijken waar partijen voor staan en of er aanknopingspunten zijn waar je iets mee kunt. Verdiep je in de politici: ken je iemand? Is er iemand die zich profileert met groen? En bij ambtenaren: zoek uit wie groen in de portefeuille heeft, of zoek contact met de ecoloog bij de gemeente als die er is.”

Zelf heeft Sander een lobbyworkshop gevolgd bij Vogelbescherming Nederland. “Daar kreeg ik goed inzicht in de verschillende manieren om te lobbyen. Daar zaten wel wat nieuwe manieren voor mij tussen. Bijvoorbeeld: stuur een felicitatie wanneer er nieuwe raadsleden geïnstalleerd zijn, zodat je bekend raakt onder die mensen. Er zijn ook officiële gelegenheden, zoals een nieuwjaarsborrel of de installatie van raadsleden waar je naartoe kunt gaan, maar daar hebben we als vrijwilligers weinig tijd voor. Een felicitatie sturen is dan een laagdrempelige manier om te laten zien dat je er bent.”