Op zoek naar een korhoen en wat vind je?

Het is zaterdag, 18 april. Ik maak een rondje door het bos vlakbij mijn huis. Dat doe ik wel vaker. Het is een redelijk groot boscomplex, met een onverharde weg erdoor. Mensen die het kunnen weten hebben me verteld dat hier soms korhoenders zitten. En wie wil er nu geen korhoen zien?

Er staat een koude noordwesten wind. Het voelt guur aan, geen weer waarop ik -als ik een korhoen was- op zoek zou gaan naar een mooi vrouwtje. Het is stil in het bos, erg stil. In de modder vind ik sporen van ree, wild zwijn en eland.

Als ik weer bij de weg ben vliegt er een vlindertje voor me op. Met de kijker volg ik waar hij heengaat. Ik zie hem de weg oversteken en naar de grond gaan. Snel loop ik die kant op en zoek het gebied af waar hij kan zitten. Ik zie niks. Ik laat mijn kijker weer zakken en kijk om me heen. Niets. Wél liggen bij de punt van mijn schoen een paar mysterieuze, grijswitte, langgerekte hoopjes…

De hoopjes liggen precies op de kruising van een bospad en de weg. Ik moet even goed kijken, want ik weet niet zo snel wat het is. Ik zet mijn schoen op een van de hoopjes, dat makkelijk uit elkaar valt in een hoop bruingrijze, vrij lange haren. Nu wordt ik nieuwsgierig. Een bos haren? Meerdere bossen haren? Ineens zie ik het. Het zijn uitwerpselen. Drollen. Van een of ander zoogdier.

In de vogelwereld is poep in toenemende mate van belang. Onderzoekstechnieken verbeteren, dus een eenvoudig vogelpoepje geeft een schat aan informatie. Belangrijk is bijvoorbeeld het bepalen van de aanwezigheid van ziekten bij wilde vogels. Ziekten waarmee ze elkaar besmetten, maar ook ziekten die van dier op mens kunnen overgaan (zoönosen) en dat dan hopelijk tegen gaan.

Vogelgriep bijvoorbeeld. Poeponderzoek toonde aan dat niet alleen kippen en ander pluimvee, maar ook sommige wilde vogels vogelgriep krijgen. En dankzij vogelpoeponderzoek kunnen onderzoekers nu jaarlijks een verspreidingskaart maken om besmettingen waar mogelijk te voorkomen.

Gelukkig hebben vogels niet vaak ziekten die op mensen kunnen overgaan. Vaker is de drager van zo’n ziekte een zoogdier, zoals ook bij corona. Mensen en zoogdieren zijn nu eenmaal wat nauwer verwant dan mensen en vogels. Nu maar hopen dat de maken van mijn vondst in goede gezondheid verkeert. Van wie zijn deze drollen?

Sporen vind ik niet in de buurt, daarvoor is dit stuk pas nou net weer te droog. Ik tel ongeveer zes drollen, verschillend in grootte, maar alle zes met dezelfde grijswitte kleur en vol haren. Hier en daar steken botresten uit. Nu was ik Nederland eerlijk gezegd niet zo snel geneigd mijn schoen in een drol te zetten. Meestal ging het andersom, dat de drol onder mijn schoen terecht kwam zonder dat ik daar behoefte aan had.

Hondendrollen zullen het hier niet zijn. In Estland zitten honden namelijk op het erf als waakhond en de kans dat je er in het bos een tegenkomt is vrijwel nihil. Grote zoogdieren die hier voorkomen en kandidaat zijn voor deze productie zijn lynx, jakhals en wolf. Gelukkig zit er in mijn rugzak een lege jampot (altijd, voor onverwachte vondsten). Gauw de grootste drol erin en naar huis, de pachter staat te wachten.

De volgende avond zit ik aan de keukentafel met voor me de drol in het jampotje. De laptop gaf een veelvoud aan beelden en beschrijvingen van uitwerpselen van grotere roofdieren. Bij wolf staat: veel kalk, haren en botresten, minimaal drie centimeter dik, tot 25 centimeter lang. De eerste vier kloppen wel, maar die 25 cm... ik kom niet verder dan 8 cm. Lynx valt blijkbaar af, dat ziet er anders uit en bevat geen botresten. Jakhals geloof ik zelf niet zo, die zitten meer in natte terreinen.

Wolven laten uitwerpselen achter op herkenbare punten, zoals de kruising van wegen. Check! Verder is de geur van een wolvendrol sterk muskusachtig. Tja, moet je wel weten hoe muskus ruikt. Dus toch maar een paar rubber handschoenen aan en de drol uit elkaar gehaald. En daar kwam me een lucht bij vrij, ongelooflijk! Een enorme zware, bijna zoete lucht. Absoluut geen poeplucht. Maar is dit dan muskus??? Voor mij nu vast dat het een wolvendrol is, maar wie ben ik. Zijn er mensen die er echt verstand van hebben en die er iets meer over kunnen vertellen?

Later ben ik nog terug het bos ingegaan. De wind nam af en langzamerhand kwam het wat meer tot leven. Boompiepers begonnen te zingen, spechten roffelden op oude bomen, ik zag en hoorde bonte vliegenvangers, (tuin)fluiters en buizerden. Nog later kwamen de bosrietzangers en met verbazing heb ik staan kijken naar baltsende witgatjes bij een slootje in het bos. Maar nog steeds geen korhoen.