De scholekster gaat het dak op

Het aantal broedparen van de scholekster in Nederland loopt hard terug. Intensivering van de landbouw geldt als belangrijkste oorzaak. Een gebrek aan water en te weinig kruidenrijke graslanden leidt tot te weinig insecten als voedsel voor de kuikens. De verstoring door maaien en toename van predatoren komt daar nog eens bovenop. Deze slechte leefomstandigheden, gecombineerd met een voedselafname in de Waddenzee in de jaren '90 leidde intussen tot een afname van 70 procent van het aantal broedparen in de afgelopen decennia.

Verrassend genoeg is de scholekster in de stad sinds een aantal jaren steeds vaker als broedvogel te bewonderen. Plekken om ongestoord te kunnen broeden zijn er ruim aanwezig. Groene daken bieden een mooie uitkomst, maar ook grijze grinddaken zijn in trek. Een klein kuiltje doet dienst als nest, waarin de eieren perfect gecamoufleerd zijn, alsof ze op een schelpenbankje langs de kust liggen. Het maakt de scholekster niet uit of onder het dak een gezin leeft of dat er in auto’s gehandeld wordt. Pas als de jongen zich uit het ei vrij pikken, moeten ze zich behoorlijk aanpassen.

Voor een scholekstergezin is opgroeien in de stad niet makkelijk. Na het uitkomen laten de kuikens de nestkom direct achter zich en wandelen de ouders achterna. Het dak is dan plotseling vol gevaren. Open afvoerpijpen zijn voor de jonge scholeksters een glijbaan met dodelijke afloop. Bij lange zonnige periodes ligt uitdroging op de loer en dan moeten ze nog heelhuids van het dak af zien te komen na een tijdje. Beneden wachten de net verkochte auto’s, of ligt de huiskat op de loer.

Gelukkig kunnen eigenaren van daken iets (laten) doen om de scholeksters te helpen. Door de situatie op het dak te verbeteren, hebben de jongen minder snel behoefte om de sprong naar beneden te wagen.

Wat helpt, is de aanwezigheid van schaduw en water. Die zijn essentieel voor het opgroeien van de kuikens. Ook het plaatsen van zonnepanelen kan een uitkomst zijn, aangezien de jongen eronder kunnen schuilen. Zorg er wel voor dat er een plek met grind beschikbaar blijft voor het nest. Een oude braadpan met kiezels kan al voldoende zijn!

Wie werkzaamheden op het dak uitvoert, ook ten behoeve van de scholekster, doet dat natuurlijk wel buiten het broedseizoen, zodat de broedende vogels zo min mogelijk worden gestoord.

U kunt ook helpen door nestplaatsen door te geven. Dat kan via Scholeksterophetdak.nl waar dakbroedende scholeksters in kaart worden gebracht. Zo krijgen we een beter beeld van hoe het de scholekster in de nieuwe omgeving vergaat. Het lijkt erop dat ze profiteren van het gebrek aan verstoring op het dak en daardoor in de stad meer jongen groot brengen. Door onderzoek te doen aan deze nieuwe stadsvogels dragen we bij aan het behoud van deze mooie vogel.

Voor scholeksters biedt de stad een perspectief voor de toekomst, als blijkt dat jongen er daadwerkelijk groot kunnen worden in voldoende mate. Voor andere weidevogelsoorten die het moeilijk hebben zoals kieviten en grutto’s is dit geen oplossing. Zij kunnen de stap naar de stad niet maken. Bij deze soorten zoeken de jongen zelf naar voedsel en dat is niet voldoende aanwezig op daken.

De stad mag dus zéker geen vrijbrief zijn om de te stoppen met weidevogelbescherming. Ook de Waddenzee en Zeeuwse delta blijven essentieel voor de scholekster. Buiten het broedseizoen trekken alle scholekster vanuit het binnenland weer naar de kust om daar te overwinteren. Door in alle gebieden een steentje bij te dragen, kunnen we overal blijven genieten van het heerlijke scholekstergeluid.