Kies voor natuur in het post-corona tijdperk

Er wordt veel geld beschikbaar gesteld voor het post-corona tijdperk. Nodig, om alle zzp’ers en kleine zelfstandigen die plots zonder werk en inkomen zitten te helpen. En bovenal voor de investeringen in de gezondheidszorg en andere cruciale sectoren om het menselijk leed dat het COVID-19 virus veroorzaakt te minimaliseren. Maar wat als we deze pandemie hebben 'verslagen'? Een economische recessie is dan onvermijdelijk. Over de omvang ervan valt nog niet veel te zeggen, maar hij komt. De vraag is nu: wat doen we dan?

Gaan we die recessie te lijf met oude recepten of grijpen we deze ongeëvenaarde crisis aan om tot bezinning en nieuwe keuzes te komen? Staan we bij de ‘wederopbouw’ na de coronacrisis stil bij waardevolle zaken als saamhorigheid, natuur, gezondheid en welzijn? Het risico zit er in dat investeringen in natuurherstel, klimaat- milieumaatregelen op de lange baan geschoven worden, of maar half-half uitgevoerd. Met als onvermijdelijke gevolg een volgende natuur en milieu gerelateerde crisis.

Om dat te vermijden moeten we een aantal zaken vernieuwend aanpakken. Al is ons hoofd nu bij acute problemen; ook keuzes voor de toekomst worden nu - impliciet en expliciet - gemaakt. Er kunnen nu richtingen worden ingeslagen, waarbij de biodiversiteit en de natuur erop vooruit gaan in plaats van nog verder in de versukkeling te raken. We kunnen stappen zetten naar een gezonder en fijner land om in te wonen. Een land waarbij een zingende veldleeuwerik weer gewoon is. Waar de stilte wordt doorbroken door een vogel- en kikkerkoor en de weilanden kleuren van de wilde bloemen.

Dat begint met de simpele erkenning dat we uiteindelijk volledig afhankelijk zijn van de natuur in de breedste zin van het woord. Van klimaat, bodem, water, planten, dieren, enzovoorts. Dat we dat moeten koesteren. Dat lijkt nogal voor de hand liggend, maar de dagelijkse praktijk was tot nu toe anders. Natuurlijk, er zijn en waren ook hoopvolle initiatieven maar in veel besluitvorming was de zorg voor natuur en milieu tot nu toe bijzaak.

Vanaf nu zouden overheden, maar ook bedrijven en individuen bij elke beslissing de vraag moeten stellen: hoe kan de natuur hier beter van worden? Naast de andere belangen die we met zo'n besluit willen dienen.

Dat zal ertoe leiden dat nieuwbouw, verbouw en stadsontwikkeling straks bijdraagt aan de biodiversiteit. Dat er in wijken en steden en op daken en langs wegen wilde planten vol insecten staan. Dat gierzwaluwen en vleermuizen een plek in gebouwen vinden.

Dat dijken niet zomaar hoger en hoger worden maar we de natuur inzetten als buffer tegen het water, en er weer een relatie komt tussen zee en achterland, waar kustvogels leven en vissen heen en weer zwemmen.

Dat de landbouw niet langer intensiveert door perverse financiële prikkels, maar dat er een beleid komt dat leidt tot een boerenland waar geproduceerd wordt met de natuur, dus waar boerenlandvogels floreren.

Dat de energietransitie wordt doorgezet, maar niet met zonnepanelen in natuurgebieden of op open water, maar op daken en industrieterreinen gecombineerd met groen. De goede voorbeelden zijn realistisch en eindeloos.

Maar wat als een keuze op geen enkele manier kan bijdragen aan versterking van de biodiversiteit? Dan moeten we gewoon vaker durven beslissen dat er een streep door gaat. Ook als we daarvoor eerdere besluitvorming moeten terugdraaien, zoals bijvoorbeeld de uitbreiding van vliegveld Lelystad. Of iets heel anders; de toelating van allerlei giftige gewasbeschermingsmiddelen.

Nu in deze crisis durven overheden stevige beslissingen te nemen. Gezondheid staat even boven groei en winst. Laten we daarvan leren voor besluiten met consequenties voor natuur, klimaat en milieu én ons welzijn.

Dan is er ook nog de keuze om los van allerlei andere maatschappelijke opgaven direct in de natuurkwaliteit van ons land te investeren. In verbetering van de natuurgebieden, door ze robuuster en sterker te maken, natuurgebieden te verbinden en er buffers omheen te leggen van extensieve natuurvriendelijke landbouw.

En om te investeren in basisnatuurkwaliteit buiten de natuurgebieden. Streekeigen elementen terugbrengen in het landschap. Brede sloten in laag Nederland met libellen, futen en sterns en in hoog Nederland houtwallen met sleedoorn waar vogels in zingen en veilig nestelen.

Door deze keuzes te maken zal het post-corona Nederland, en als het meezit de rest van Europa en tal van andere landen, wezenlijk beter worden. Door te groeien naar een natuurinclusieve economie met wat minder verspillende consumptie, maar met nieuwe waarden en andere banen. Niet in een klap maar stapsgewijs. Het vergt een omslag in het denken van beslissers en onszelf en dit is het moment om daarmee te beginnen.