Redwing, Turdus iliacus - Lijsters (Turdidae)
De koperwiek is een lijster met koperrode 'oksels' die in vlucht opvallend zijn. Het zijn karakteristieke broedvogels van de naaldbossen van Scandinavië. Koperwieken zijn alleen in september tot mei in Nederland te zien, vooral op besdragende struiken in parken en tuinen en op weilanden grenzend aan hagen en bosjes. Koperwieken hoor je in oktober overtrekken. Met een scherp en lang 'psriiiihhhh' houden de vogels contact met elkaar. Ze trekken met miljoenen over Nederland, soms in enkele dagen of zelfs één dag.
Bovendelen bruin en onderdelen wit met sterke donkere streping. De flanken en ondervleugeldekveren zijn koperrood gekleurd en vallen in de vlucht goed op. De kop is opvallend getekend met een roomwitte wenkbrauwstreep en een witte mondstreep.
Roep in vlucht hoog, scherp "psrieee….", in zit kort "tsjuk". Zang met kenmerkend op en neer gaand "turie-turie-turie-turie-tuur…".
19-23 cm
De koperwiek is geen Nederlandse broedvogel. Broedt vanaf eind april tot in juli en heeft twee legsels van meestal 4-6 eieren. Ze broeden alleen, maar soms ook in los kolonieverband. Komvorming nest van gras, mos, twijgjes met wat modder bevindt zich op de grond in dichte vegetatie, of ergens laag in bosjes of dode boomstomp. De jongen zitten zo'n 12-15 dagen op het nest en zijn nog 2 weken na het uitvliegen afhankelijk van de ouders.
Koperwieken zijn in de winter regelmatig (in groepjes) aan te treffen in weilanden, boomgaarden, bossen, parken en tuinen. Ze foerageren op besdragende struiken: duindoorn is populair, maar ook de bessen van hulst, lijsterbes en kardinaalsmuts eten ze graag. In zijn Scandinavische broedgebied broedt de koperwiek in dicht struikgewas en in bomen. Leeft vooral in naaldbossen, maar ook in berkenbossen en op bergvlaktes en zelfs in wilgenbos.
In de winter voornamelijk wormen, bessen en zaden. Tijdens de broedtijd insecten, wormen en slakken.
Koperwieken trekken in zuidwestelijke tot zuidoostelijke richting weg vanuit hun Fenno-Scandinavische broedgebieden. Er zijn terugmeldingen van geringde koperwieken uit Frankrijk en het Iberisch Schiereiland, Italië en de landen tot aan de Zwarte Zee en Syrië. Koperwieken overwinteren in Midden- en Zuid-Europa. Nederland vormt ruwweg de noordgrens van het overwinteringsgebied. Ze trekken 's nachts en overdag in soms grote groepen. In september en vooral oktober zijn ze met noordenwind soms massaal in Nederland aan te treffen. De voorjaarstrek valt minder op en vindt vooral in Oost-Nederland plaats in maart en april.
doortrekker en wintergast in zeer groot aantal
De koperwiek is geen broedvogel in Nederland. Het aantal vogels dat in Nederland overwintert neemt af, wat past in een Europese afname.
Aantal broedparen | 0 (in 2022) |
Geschat maximum aantal overwinteraars | 25.000-100.000 (in 2013-2015) |
Doortrekkers | 200.000-1.000.000 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Vooral aan de kust zijn in oktober hele grote groepen doortrekkers te zien. In najaar en winter ook vaak te vinden in fruitteeltgebieden, waar ze foerageren op valfruit.
De koperwiek komt voor in de boreale naaldboszone, en in lagere dichtheden nog noordelijker tot in de dwergwilgzone langs de arctische toendra's. Aan de zuidkant van het verspreidingsgebied is de verspreiding erg onregelmatig, in berggebieden strekt de verspreiding zich het sterkst uit in zuidelijke richting.
De koperwiek broedt niet in Nederland en wordt hier niet bedreigd. Wereldwijd en Europees gaat de soort in aantal achteruit. Koperwieken hebben last van strenge winters of koude zomers. Rond de Middellandse zee vindt illegale jacht plaats.
In Nederland onderneemt Vogelbescherming geen speciale acties voor de koperwiek. We ondersteunen BirdLife Partners rondom de Middellandse Zee die strijden tegen soms grootschalige illegale jacht.
In de winter kun je (rottend) fruit neerleggen in je tuin. Als je struiken met inheemse bessen aanplant, doe je vele vogelsoorten een plezier, zeker ook koperwieken.
De koperwiek is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn koperwieken beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de koperwiek wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal