Navigatie overslaan
Kuifaalscholver / Elwin van der Kolk

Kuifaalscholver

Shag, Phalacrocorax aristotelis - Aalscholvers (Phalacrocoracidae)

De kuifaalscholver is een zee- en kustvogel. Hij is zo’n 20% kleiner en ook slanker dan de meer bekende gewone aalscholver. Net als zijn grotere familielid leeft de kuifaalscholver van vis. Hij broedt verspreid in Europa langs de rotsige kusten van IJsland en West-Siberië tot in de Middellandse Zee. In 2013 was er een eerste broedgeval in Nederland.

Kuifaalscholver / Agami

Herkenning

Door zijn kleinere postuur is de kuifaalscholver te onderscheiden van de gewone aalscholver. Daarnaast heeft de kuifaalscholver een dunnere hals en snavel en een kleinere, rondere kop en steil voorhoofd. Meer bevedering op de kin en keel dan de aalscholver. De omhoog gekrulde kuif op de voorkruin is er alleen aan het begin van het broedseizoen. Verenkleed is overwegend oliegroen, maar oogt van veraf zwart.

Geluid

Laag en rauw "rrraaaahhhh…", ook hikkende keelgeluiden.


65-80 cm, spanwijdte 90-105 cm

Deze soort lijkt op:

Vogelbescherming Optiek

Ruime sortering, hoge kwaliteit in alle prijsklassen, 40 jaar expertise en persoonlijk advies in de winkel in Zeist. Ons enthousiaste en deskundige winkelteam demonstreert graag de verschillende modellen en mogelijkheden, zodat je zelf kunt vergelijken en op je gemak je keuze kunt maken. Én je steunt het werk van Vogelbescherming.

Bekijk Vogelbescherming Optiek

Leefwijze

Broeden

Koloniebroeder. Kolonies variëren van tien broedparen tot vele honderden of meer dan duizend. Eileg soms al in februari, maar meestal vanaf maart en kan duren tot in juni. Nest in spleten, kleine grotten of onder rotsblokken, bekleed met plantaardig materiaal. Legsel varieert van 1-6 eieren, gemiddeld 3. Jongen vliegen na ongeveer 2 maanden uit en worden nog enkele weken gevoerd.

Video in nieuw venster openen

Leefgebied

De kuifaalscholver leeft op en langs rotsige kustlijnen, bij voorkeur direct grenzend aan diep water dat onder invloed staat van oceaanstromen. Uitzondering daarop vormen de kolonies in het Middellandse Zeegebied en de broedpogingen op een stenen strekdam nabij Neeltje Jans (in 2013 daar eerste zekere broedgeval). Verder lijkt de kuifaalscholver het continentale plat als broedvogel te mijden. Buiten het broedseizoen niet zoals bijvoorbeeld jan-van-gent continu op volle zee, maar kustgebonden voor lange droog- en rustpauzes en verenonderhoud.

Voedsel

Voornamelijk vis, en dan vooral zandaal en soorten uit de haring- en kabeljauwfamilie. Duikt vooral vanaf het water naar vis, incidenteel ook wel duikend vanuit de lucht, met name als de zee wild is. Jaagt overwegend alleen, bij scholen vis ook wel in groepsverband.

Vogeltrek

Broedvogels van de kust van Moermansk zijn gedeeltelijk trekvogel. Kuifaalscholvers van overige kustkolonies zijn na de broedtijd minder aan de broedplaatsen gebonden en verspreiden zich over kortere of langere afstand.


Verspreiding en aantal

wintergast in uiterst klein aantal

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Op strekdammen nabij Neeltje Jans vond in 2013 een eerste broedgeval plaats. Verder worden langs de Nederlandse kust altijd wel solitaire kuifaalscholvers gezien, of kleine groepjes. Vrijwel altijd op stenige plekken langs de kust, zoals basaltblokken of pieren. Meeste waarnemingen tussen half augustus en half april.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 0 (in 2023)
Geschat maximum aantal overwinteraars 15-30 (in 2013-2015)
Doortrekkers 1-100 (in 2008-2012)

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Pier van IJmuiden, Neeltje Jans.

In Europa

Langs rotsige kusten grenzend aan de Atlantische oceaan en Barentszzee. Daarnaast ook op rotsige kusten in het Middellandse Zeegebied. Vestiging in Nederland is uitzonderlijk, mede gezien het overwegend vermijden van het continentaal plat. Europese populatie wordt geschat op een kleine 90.000 broedparen, waarvan het merendeel in het Verenigd Koninkrijk. 

Meer informatie


Bescherming

De kuifaalscholver staat niet op de Rode Lijst.

Wat wij doen

Vogelbescherming is voorstander van duurzame visserij met zomin mogelijk bodemberoering in Noordzeekustzone. Het instellen van zeereservaten in de Noordzee zal veel soorten kust- en zeevogels ten goede komen. Locaties van windmolenparken zullen zorgvuldig moeten worden geselecteerd.

Wat kun jij doen

Overheden moeten goede controles uitvoeren op olievervuiling. Internationale wetten en regels (en de handhaving daarvan) zouden moeten voorkomen dat de zeeën worden leeggevist. Zover is het helaas nog lang niet. Duurzame visserij is daarnaast een verantwoordelijkheid van de sector zelf.

Meer weten?


Wet- en regelgeving

De kuifaalscholver is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kuifaalscholvers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kuifaalscholver wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate in Nederland voorkomt.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal