De Noordzee voor de natuur

 “Het gaat niet goed met de Noordzee. Die is in vrijwel alle opzichten in slechte conditie. De bodem is met destructieve vistechnieken omgewoeld, er is vervuiling door plastic en chemische stoffen en verstoring door licht en geluid als gevolg van alle economische activiteiten. Dat heeft gevolgen, niet alleen voor vogels, maar ook voor bruinvissen, vissen, oesterbanken, et cetera. Slechts de helft van de vogelsoorten die op de Noordzee leven, heeft een gezonde populatie, blijkt uit onderzoek. En dit aandeel daalt nog steeds. De oorzaken zijn vooral visserij, zandwinning, olie- en gasindustrie, recreatie en de grote relatieve nieuwkomer: windenergie.”

“Veel bij de Noordzee betrokken partijen, zowel exploiterende als beschermende, én de overheden, hebben het Noordzeeakkoord uit 2021 ondertekend. Daarin zijn belangrijke afspraken vastgelegd over de bescherming van de het Nederlandse deel van de Noordzee en verantwoord gebruik ervan. Het akkoord loopt echter in 2030 af. Om een voorzet te geven voor een doorstart, hebben we als gezamenlijk opererende natuurorganisaties deze visie opgesteld.”

“We schetsen in de visie dat allereerst de natuurbescherming goed geregeld moet zijn. Een gezonde en soortenrijke Noordzee is de randvoorwaarde voor alle activiteiten. Het is ook het uitgangspunt bij de ruimtelijke verdeling van activiteiten op zee. Kwetsbare natuur moet effectief beschermd worden en vrijgehouden van verstoring. We bekijken verder per sector hoe deze zo getransformeerd kan worden dat de sector in harmonie met een gezonde Noordzee kan functioneren.”

“Zo moet de visserij verduurzaamd worden, met minder bijvangst, minder brandstof en minder bodemberoering. Het is van belang dat er ook voldoende vis zoals sprot en zandspiering voor vogels en andere dieren overblijft. De uitbreiding van het aantal windparken mag niet binnen bestaande natuurgebieden plaatsvinden. Alken en zeekoeten mijden de parken, waardoor ze leefgebied verliezen. Andere zeevogelsoorten, zoals de zilvermeeuw, jan-van-gent en veel trekvogels kunnen worden geraakt door de ronddraaiende wieken. Daarom zijn mitigerende maatregelen nodig, zoals het stilzetten van de turbines tijdens nachten met massale vogeltrek. Wanneer echter vogelpopulaties in gevaar komen door windenergie vinden wij als Vogelbescherming uiteraard dat de grens bereikt is.”

“In de visie is meer nadruk gelegd op de internationale component. Wij stellen voor dat de landen rondom de Noordzee samen komen tot een masterplan, met afspraken over de ruimtelijke verdeling van activiteiten en de voorwaarden waaronder ze plaats kunnen vinden. Het Noordzeeakkoord laat verder bepaalde drukfactoren onbelicht, zoals zandwinning. Ook is de opeenstapeling van effecten van alle activiteiten op de natuur nog onvoldoende in beeld gebracht en gebruikt, als basis voor het te voeren beleid. We laten in de visie veel scherper zien dat elke sector zijn bijdrage heeft, niet alleen windenergie maar ook bijvoorbeeld zandwinning en visserij. En hoewel niet elke sector evenveel invloed heeft, kunnen de gezamenlijke effecten desastreus zijn. Daarom moeten alle sectoren meewerken om de opeenstapeling van effecten aan te pakken.”

“De Nederlandse overheid heeft met de andere Noordzeelanden de handen ineengeslagen middels het initiatief GNSBI (Greater North Sea Basin Initiative). Dit is een internationaal samenwerkingsverband met als doel tot bindende afspraken te komen over de ruimtelijke inrichting van de Noordzee die samen gaan met natuurherstel. Met onze visie hopen we de beleidmakers van Nederland en de andere landen te inspireren. We moeten van de Noordzee geen industriegebied maken.”