Rode wouw vs. zwarte wouw

Beide wouwen zijn vrij grote roofvogels. De rode wouw is zelfs duidelijk groter dan een buizerd. Zwarte wouwen zijn ongeveer van hetzelfde formaat als een buizerd, maar beide wouwen hebben een grotere spanwijdte. Natuurlijk is dat het best zichtbaar in vlucht.

Ze vliegen - als ze niet op thermiek zweven - behoorlijk los flappend met trage, diepe vleugelslagen.
Opvallend is dat wouwen hun staart tijdens het vliegen vaak heen en weer draaien. Sowieso is de lange, gevorkte staart een belangrijk kenmerk dat beide wouwen onderscheidt van de meeste andere roofvogels.

Rode wouwen doen hun naam eer aan, al zijn ze niet compleet rood. Maar de bovenstaart en het lichaam zijn bij volwassen vogels mooi diep oranjerood. Dit contrasteert met de zeer lichte, bijna witte kop. Op de foto bovenaan is dat mooi te zien (de vogel links is een rode wouw, de rechter een zwarte). De staart is verder diep gevorkt, ook zichtbaar als die wordt gespreid.

Een ander kenmerk dat de rode onderscheidt van de zwarte is in de vleugels te zien. Rode wouwen hebben grote witte velden op de ondervleugels: op de ‘hand’, aan de uiteindes. Bij volwassen zwarte wouwen zijn de ondervleugels beduidend minder contrastrijk.

Ondanks zijn naam is de zwarte wouw vrijwel geheel donkerbruin. Ook bij deze soort is de staart gevorkt, maar minder diep dan bij zijn rode neef. Als een zwarte wouw zijn staart heeft gespreid dan ‘verdwijnt’ de inkeping en is de achterrand vrijwel recht.
Jonge zwarte wouwen kunnen overigens lichte velden hebben op de ondervleugels, zoals ook de rode dat hebben. Maar kunt u ze toch herkennen aan de overige verschillen, zoals de kleur van staart en lichaam. En het formaat natuurlijk.

Beide wouwen zijn veel op de wieken. Ze vliegen voortdurend rond op zoek naar voedsel, dat voor een belangrijk deel bestaat uit dode of verzwakte dieren als vissen, vogels en (kleine) zoogdieren. Gezonde dieren worden weinig zelf gevangen, maar met name rode wouwen doen dat wel.
Zwarte zijn enigszins gebonden aan waterrijke gebieden en eten dus vaker vis en andere waterdieren, terwijl rode wouwen meer in halfopen cultuurlandschap te vinden zijn. Ook afval maakt in sommige populaties een belangrijk onderdeel uit van het dieet. Ze zijn – vooral in Zuid-Europa - vaak op vuilnisbelten aan te treffen.

Dat de wouwen aaseters zijn maakt ze ook kwetsbaar voor mensen met slechte bedoelingen. Roofvogels hebben in sommige kringen een slechte naam en daarom wordt nog wel eens vergiftigd aas uitgelegd om bijvoorbeeld buizerds te bestrijden. Dit was waarschijnlijk de belangrijkste reden waarom rode en zwarte wouw hier steeds maar geen vaste grond onder de voeten kregen. Maar inmiddels gaat het dus beter, en is vooral de rode wouw als broedvogel aan een opmars bezig.

Om deze kleine – en dus nog kwetsbare – populatie in de gaten te houden en meer te weten te komen over de ecologie van de soort in Nederland, is de Werkgroep Rode Wouw Nederland opgericht. Deze werkgroep heeft dit jaar een aantal vogels van zenders voorzien. De eerste resultaten van dit zenderonderzoek werden onlangs bekend gemaakt. Hopelijk leren we daarmee ook om de soort beter te kunnen beschermen.