Gekraagde roodstaart

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Gevarieerde zang, met kenmerkend begin.

• Zang
• Roep

Broeden

Eileg half april tot in juli, meestal eind april - eerste helft mei. Is zeer plaatstrouw. Vaak keren ze terug naar de broedplaats van het jaar ervoor. Meestal hebben zij 2 legsels met doorgaans 6-7 eieren. Broedduur: 12-14 dagen. Nestelt in grote holen, nissen en nestkasten, meestal slechts op enkele meters boven de grond, en soms ook in de grond. De jongen zitten zo'n 13-15 dagen op het nest.

Leefgebied

Komt voor in gevarieerde, oude gemengde bossen met open plekken (heidevelden, schraalgraslanden of andere open gebieden) met een ruim aanbod van spechtengaten in de bomen. Hoogstamboomgaarden zijn ook favoriet, maar die komen in ons land steeds minder voor. De gekraagde roodstaart komt daarom steeds minder voor in de grote veenweidegebieden en in het rivierengebied. Ook in Limburg opvallend schaars, wel algemeen in de Biesbosch.

Voedsel

Vooral insecten, in najaar ook bessen. Zoekt vooral naar voedsel op de grond, vanaf een zitplaats. Ook net als een vliegenvanger hoger in bomen. Op trek ook in meer open gebieden.

Vogeltrek

In de winter afwezig, in tegenstelling tot de zwarte roodstaart. De in ons land broedende gekraagde roodstaarten overwinteren merendeels in de Sahel-regio. De trek naar de overwinteringsgebieden vindt diffuus plaats, van juli tot in oktober. Ook veel Scandinavische roodstaarten trekken door Nederland. Voorjaarstrek van eind maart, maar meestal vanaf half april tot eind mei. Nachttrekker.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Bossen in Oost-Nederland, onopvallend totdat het mannetje uitbundig begint te zingen. Ook veel in de Biesbosch en in bosrijke duinen.

In Europa

De verspreiding over de verschillende Europese landen varieert sterk, maar Finland, Frankrijk en Duitsland huisvesten de grootste aantallen gekraagde roodstaarten. Ontbreekt in Ierland en IJsland.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Vogelbescherming zet zich in voor meer natuurvriendelijke tuinen en erven (en verkoopt ook nestkasten). Daarin vinden gekraagde roodstaarten nestgelegenheid en voedsel. Verder zet Vogelbescherming zich in BirdLife-verband in voor de bescherming van de gekraagde roodstaart tijdens zijn trektocht naar het Sahel-gebied en ook in dat gebied zelf. Mede dankzij onze inzet kwam er een internationaal actieplan voor de bescherming van trekkende 'landvogels' zoals de gekraagde roodstaart, het African Eurasian Migratory Landbirds Action Plan. In de Sahel werkt Vogelbescherming onder meer aan leefgebiedherstel via het programma Living on the Edge. Om schoolkinderen in Nederland en in Burkina Faso bewust te maken van de bijzondere jaarlijkse reizen van de gekraagde roodstaart ontwikkelden we een lespakket.

Wat kun jij doen

De gekraagde roodstaart maakt gebruik van nestkasten. Daarbij hebben ze een voorkeur voor kasten met een langgerekte invliegopening, van ongeveer 32 mm breed en 40 tot 45 mm lang. De binnenmaten moeten ongeveer 12x12x25 cm bedragen.

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland
• BirdLife International
• Help mee
• Magazine Vogels Dichterbij

Actuele berichten

• Zwarte roodstaart vs. gekraagde roodstaart
• Kijkerstress op de Camino de Santiago de Compostella
• Het plattelandserf, lusthof voor vogels
• Natte natuur in West-Afrika beter beschermd

Downloads

• De ongelooflijke reis- docentenhandleiding (pdf, 12.63 Mb)
• De ongelooflijke reis - tekstboek (pdf, 4.18 Mb)
• Erfvogels in beeld 2014 (pdf, 2.77 Mb)
• Living on the Edge (pdf, 4.90 Mb)

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

• vogels opzettelijk te doden of vangen;
• nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
• eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
• vogels opzettelijk te storen;
• vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

• de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
• de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
• de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
• het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van gekraagde roodstaarten zijn niet standaard het gehele jaar beschermd. Nader onderzoek kan nodig zijn, omdat de nesten wel jaarrond bescherming genieten als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen. In sommige provincies geldt de nestbescherming alleen gedurende het broedseizoen. Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Informatiepunt Leefomgeving