Baardman

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Roep is bellend, helder en ver dragend. Vaak in combinatie met korte, zachtere tikgeluiden. In vlucht en in zit te horen, ook van trekkende groepjes. Zang eenvoudig, doorspekt met roepen.

• Roepend groepje
• Roep en later zang

Broeden

Broedt van eind maart - april en heeft twee en soms drie legsels met meestal 5-7 eieren, soms tot 12. In één jaar kan een paartje tot wel 20 jongen grootbrengen. Broedduur: 12-13 dagen, Het nest wordt gemaakt in dichte riet- en zeggevegetatie, meestal laag bij de grond. De jongen zitten 13-14 dagen op het nest voor ze uitvliegen.

Leefgebied

Broedt in uitgestrekte rietvelden met veel jong riet, langs rivieren en meren. Zwerft in de winter in groepjes en kan dan ook worden gevonden in kleinere rietvelden.

Voedsel

In de zomer insecten zoals libellen, muggen, spinnen etc. In de winter zaad van riet en rietgras.

Vogeltrek

De baardmannen blijven normaal gesproken in Nederland. Na de broedtijd zwerven groepjes baardmannen rond buiten hun directe broedgebieden, zo kunnen ook nieuwe broedplekken ontstaan vanuit het brongebied. Vogels die wegtrekken, doen dat vanaf september en keren terug vanaf maart. In de jaren zestig en zeventig kende Nederland zo veel baardmannen dat er populatiedruk ontstond en vogels uitzwermden over heel West- en Midden-Europa.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

De verreweg omvangrijkste populatie, in de Oostvaardersplassen, huisvest jaarlijks een kwart tot de helft van de Nederlandse broedvogels.

In Europa

Het grootste deel van de populatie bevindt zich in Roemenië. In Noord-West Europa is Nederland een van de belangrijkste broedgebieden.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Vogelbescherming heeft zich enorm ingespannen voor de kwaliteit van moerasgebieden. Onder meer door het opstellen van een Beschermingsplan Moerasvogels en door actieve inbreng bij de beheerplannen van Natura2000-gebieden. Een vogel als de baardman profiteert van goed beheerde moerasgebieden. Via een netwerk van deskundige en vrijwillige WetlandWachten houdt Vogelbescherming een oogje in het zeil bij deze natuurgebieden.

Wat kun jij doen

Terreinbeherende organisaties en overheden kunnen zorgen voor voldoende omvang van de rietlanden, zodat de baardman een broedplek heeft. Goed beheer is daarnaast essentieel; verruiging en verbossing van het riet maken het tot een ongeschikte broedplek, net als intensief maaien.

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland

Actuele berichten

• De Baardmannen
• Foto-expositie: drie vrienden in de ban van vogels
• Oostvaardersplassen: moerasvogelgebied pur sang
• De eerste keer: een baardman

Downloads

• Beschermingsplan moerasvogels 2000-2004 (pdf, 1.23 Mb)
• Rietoogst in Nederlandse moerassen en verbetering van rietbeheer voor moerasvogels (pdf, 1.20 Mb)
• Terreinkeus van porseleinhoen, snor en baardman in Nederlandse moerasgebieden (pdf, 500 Kb)
• Verslag Themadag Moerasvogels (pdf, 891 Kb)

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

• vogels opzettelijk te doden of vangen;
• nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
• eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
• vogels opzettelijk te storen;
• vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

• de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
• de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
• de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
• het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van baardmannen zijn alleen gedurende het broedseizoen beschermd. Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Informatiepunt Leefomgeving