Eider

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Man tijdens balts laag "hoe…", bijna menselijk. Vrouw laag en rauw.

• Baltsende groep mannetjes
• Man, vrouw en donsjongen

Broeden

Legtijd in Nederland van begin april tot begin juni. Heeft één legsel met meestal 4-6 eieren. Broedduur 25-28 dagen, nadat het laatste ei is gelegd. Het vrouwtje maakt nesten op de bodem en broedt de eieren uit. Het nest is een holletje bekleed met gras, soms goed verstopt, soms meer open. Broedt meestal in losse kolonies. Soms leggen vrouwtjes hun eieren in het nest van andere soortgenoten. De jongen zijn vliegvlug met 65-75 dagen. Ze zijn al zelfstandig vanaf 50 dagen. Vrouwtjes eiders begeleiden een 'crèche' met jongen van henzelf en andere nesten.​

Leefgebied

Komt vrijwel alleen op zoute wateren voor. De Nederlandse broedpopulatie nestelt vooral in de duinen op de Waddeneilanden, steeds vaker ook in boerenland. Ook de rest van het jaar is het Waddengebied de voornaamste verblijfplaats, met wat uitspreiding naar de mondingen van onze delta. De soort komt verder verspreid voor langs de kust van Noord-Europa, overal met een voorkeur voor het kustgebied en rotsachtige of met gras begroeide eilanden om te broeden.

Voedsel

De eider leeft van schelpdieren, krabben en kreeftachtigen. Exploitatie van kokkel- en mosselbanken in de Waddenzee speelt de eider parten.

Vogeltrek

Het overgrote deel van de eiders trekt van de noordelijke kustgebieden naar het zuiden, tot aan zuidelijk Frankrijk. Over het algemeen is de soort geen lange-afstandstrekker. Een deel van de Europese populatie overwintert op de broedlocatie. Nederland ligt aan de zuidgrens van het broedareaal.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

De Wadden en de Zeeuwse delta vormen het voornaamste leefgebied van de eidereend.

In Europa

Eidereenden komen voor in geheel Noord-Europa. In Nederland bereikt de eider de zuidgrens van zijn areaal.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Vogelbescherming heeft zich altijd sterk gemaakt voor goede bescherming van vogels in Natura 2000-gebieden zoals de eider. Belangrijke aandachtspunten hierbij zijn de voedselrijkheid van het gebied en de waterkwaliteit. Vogelbescherming speelt een grote rol in de verduurzaming van de visserij in het Wadden- en IJsselmeergebied. Daarnaast houdt Vogelbescherming de vinger aan de pols in dergelijke natuurgebieden via het netwerk van WetlandWachten. Zij rapporteren over negatieve ontwikkelingen en kansen in hun gebieden.

Wat kun jij doen

Geniet op een bewuste manier van de natuur: probeer verstoring van vogels te voorkomen door binnen de aangemerkte gebieden in en om de Waddenzee en de Zeeuwse delta te blijven als je gaat wandelen of varen.

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland 
• Rust voor vogels, Ruimte voor Mensen
• Natura 2000
• Vogelbescherming in de Waddenzee
• Beleef de Waddennatuur

Actuele berichten

• Nu te zien: de eider
• Onbegrijpelijk: Nederland wijst natuurvriendelijk EU-visserijplan af
• Prachteiders
• Kuikens kijken: 14 vertederende vogelplaatjes

Downloads

• Eider - artikel Vogelnieuws 2010-01 (pdf, 160 Kb)
• Beschermingsplan duin- en kustvogels, basisrapport deel A (pdf, 1.80 Mb)
• Beschermingsplan duin- en kustvogels, basisrapport deel B (pdf, 6.90 Mb)
• Kust, ruimte voor mensen én vogels (pdf, 1.79 Mb)
• Kustvogelposter (pdf, 1.24 Mb)
• Zeevogelposter (pdf, 1.09 Mb)

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

• vogels opzettelijk te doden of vangen;
• nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
• eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
• vogels opzettelijk te storen;
• vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

• de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
• de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
• de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
• het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van eiders zijn niet standaard het gehele jaar beschermd. Nader onderzoek kan nodig zijn, omdat de nesten wel jaarrond bescherming genieten als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen. In sommige provincies geldt de nestbescherming alleen gedurende het broedseizoen.

Verschillende natuurgebieden die door eidereenden worden gebruikt als broedgebied of foerageergebied zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied. De belangrijkste daarvan is de Waddenzee. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle activiteiten die mogelijk negatieve gevolgen kunnen hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen. De betreffende gebieden zijn te vinden in een database van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Informatiepunt Leefomgeving