Strandleeuwerik
Shore Lark, Eremophila flava - Leeuweriken (Alaudidae)
De strandleeuwerik is in het winterhalfjaar aan het strand of op de kwelder te vinden. Eenmaal goed in de kijker valt gelijk de opvallende zwart/gele tekening op het gezicht op. Strandleeuweriken broeden in de bergen boven de boomgrens of op de arctische toendra.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Strandleeuweriken hebben bruingestreepte bovendelen en bleke, vrijwel ongestreepte onderdelen. Het gele gezicht heeft zwarte 'tranen' en een zwarte keel. Volwassen mannetjes hebben een zwarte band op het voorhoofd met aan de uiteindes 'hoorntjes' bovenop de zijkruin. 's Winters zijn de vogels minder contrastrijk getekend. Onvolwassen vogels ruien voordat ze in het overwinteringsgebied aankomen, maar zijn meer gevlekt op de bovendelen en meer gestreept op de onderdelen met een minder opvallend koppatroon.
Geluid
Roep hoog, ijl en snel, zang lijkt op veldleeuwerik maar ijler en stijgend.
14-17 cm
Cursus Vogels in Nederland
Leefwijze
Broeden
Broedt van eind mei tot half juli. Heeft één of twee legsels per jaar van 2-5 eieren, maar noordelijker tot 8 eieren. Broedduur 11-12 dagen. Nest een klein kuiltje in de grond bekleed met zacht materiaal. Vrouwtje broedt de eieren uit. Jongen verlaten het nest na 9-12 dagen. Pas 17 dagen later zijn ze vliegvlug en 13 dagen later volwassen.
Leefgebied
In Nederland vrijwel uitsluitend aan de kust te vinden op het strand, kwelders, lage ruigtes en akkers. Broeden gebeurt op de arctische toendra en in berggebieden boven de boomgrens.
Voedsel
Het voedsel bestaat in het broedgebied voornamelijk uit insecten (sprinkhanen en kevers), in het overwinteringsgebied uit zaden.
Vogeltrek
De in Europa levende (onder)soort trekt van Noorwegen en Scandinavië trekt naar Noordwest-Europa zuidelijk tot Bretagne en zuidelijker in Oost-Europa (Hongarije, Roemenië, Oekraïne). Komt doorgaans pas laat aan (eind oktober) in Nederland en vertrekt alweer vroeg. De eerste vogels zijn al in hun broedgebied eind februari. Leeft buiten het broedseizoen doorgaans in groepen tot 50 vogels, soms (veel) groter.
Verspreiding en aantal
doortrekker en wintergast in zeer klein aantal
De internationale populatie lijkt licht achteruit te gaan, maar over de hele wereld heeft dit geen invloed. De overwinterende aantallen in Nederland lijken redelijk stabiel, met fluctuerende aantallen door (extreme) weersomstandigheden.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | Geen broedvogel |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 800-1200 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | 100-500 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Waddeneilanden, bijvoorbeeld in de Slufter op Texel. Scharrelt onopvallend op begroeide vlaktes langs de kust.
In Europa
De strandleeuwerik komt verspreid in Europa voor. Langs de arctische kust en in de bergen van Scandinavië broeden strandleeuweriken, maar ook op de steppes rond de Wolga, de Kaukasus, Griekenland en de Balkan.
Meer informatie
Bescherming
Geldt wereldwijd niet als bedreigd. In Fennoscandinavië wordt sinds ongeveer 1950 het broedgebied ernstig bedreigd door overbegrazing van rendieren. Daar zijn de aantallen erg teruggelopen.
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Wet- en regelgeving
De strandleeuwerik is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn strandleeuweriken beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de strandleeuwerik wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort in wisselende aantallen als doortrekker en wintergast in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal