Kleine barmsijs
Lesser Redpoll, Acanthis cabaret - Vinken (Fringillidae)
De kleine barmsijs broedt in tegenstelling tot de grote barmsijs wel in Nederland. Toch kom je een kleine barmsijs niet snel tegen, want het is een inmiddels zeldzame broedvogel. In de winter overwintert de grote barmsijs ook in Nederland en beide soorten barmsijzen zijn dan soms in gemengde groepen te vinden. De kleine barmsijs is dan te onderscheiden door z’n donkerder bruine uiterlijk en de minder contrasterende vleugelstrepen.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Zwaar bruingestreept lichaam met een rood voorhoofd, een kleine zwarte bef en een gele snavel. Op de vleugels zitten twee vage, lichtbruine vleugelstrepen en de borst is donker gestreept. In het broedseizoen hebben mannetjes een rosse zweem over de borst, maar de intensiteit ervan verschilt, net als het rood van het voorhoofd, per individu.
Geluid
Een nagenoeg zelfde geluid als grote barmsijs, knetterend "tret-tret-tret" is wat het meest gehoord wordt, afgewisseld met een nasaal "tjuuuhj". Zang bestaat uit droge rollers en metaalachtige roepjes gelijkend op normale roep.
11,5-12,5 cm
Leefwijze
Broeden
Broedt vanaf april. Heeft vaak twee legsels van 4-5 eieren. Het tweede legsel kan afhangen van de voedselaanwezigheid. Broedduur 10- 12 dagen. Het nest wordt gebouwd door het vrouwtje, het mannetje helpt het nestmateriaal verzamelen. Het bestaat uit twijgjes en allerhande plantaardig materiaal, maar ook veren en haar en bevindt zich in bomen en struiken op zo'n 5 meter hoogte, vaak dicht bij de stam. Het vrouwtje zit op de eieren, beide ouders voeden de jongen. Na 9-14 dagen zijn de jongen vliegvlug.
Leefgebied
Broedt in berkenbossen en jonge naaldbossen, maar ook in elzen, wilgen, hoge heggen en op heide met enkele bomen. Is in de winter vaak in berken en elzen te vinden, maar ook foeragerend op de grond.
Voedsel
Het hoofdvoedsel is berkenzaad. Daarnaast eten kleine barmsijzen in het voorjaar ook bloemen en zaden van wilgen en kleine insecten die op de bloeiende bomen afkomen. Ook zaden van grassen en andere laaggroeiende planten worden gegeten.
Vogeltrek
Korte-afstandstrekker en blijft in sommige jaren ook in het broedgebied, afhankelijk van het voedselaanbod. In de winter tot aan Zuid-Frankrijk te vinden. Vliegt vaak in compacte groepjes.
Cursus Vogels in Nederland
Verspreiding en aantal
zeer schaarse broedvogel | jaarrond aanwezig | doortrekker en wintergast in klein aantal
De kleine barmsijs bezet in Nederland met name het duingebied. De soort breidde zich na het eerste broedgeval in 1942 sterk uit in Nederland, met name vanwege de groeiende populatie in Engeland vanaf de jaren '60. Na een piek tussen 1979 en 1985 zakte de soort weer flink weg. Enkele binnenlandse populaties in West-Drenthe, Veluwe, Oost-Brabant en Limburg fluctueren op kleine schaal.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 200-300 (in 1998-2000) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | aantal onbekend |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Elzensingels in de winter, Waddeneilanden in de zomer.
In Europa
Broedt op de Britse eilanden, in Nederland, Duitsland, Denemarken, Tsjechië en de Alpen.
Meer informatie
Bescherming
Op Europees niveau geldt de soort als niet bedreigd en wordt het broedgebied groter. De grote broedpopulatie in Groot-Brittannië is wel achteruit gegaan door verlies van geschikt gebied om te broeden en om te foerageren.
Als een soort op de Rode lijst verschijnt, samengesteld door de Nederlandse overheid, is er al sprake van een flinke bedreiging. Mede daarom heeft Vogelbescherming ook een Oranje lijst laten opstellen, zodat je kan ingrijpen om te voorkomen dat een vogel op de Rode lijst terecht komt. De kleine barmsijs staat op de Oranje lijst van Nederlandse broedvogels.
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Wet- en regelgeving
De kleine barmsijs is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kleine barmsijzen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kleine barmsijs wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal