Drieteenmeeuw
Black-legged Kittiwake, Rissa tridactyla - Meeuwen (Laridae)
Rode lijst
De drieteenmeeuw is een echte zeevogel die je in Nederland vooral aan de kust tijdens een flinke storm kan tegenkomen. Vooral de onvolwassen vogels vallen op door een zwarte 'W' op de bovenvleugels. De drieteenmeeuw broedt in kolonies op steile kliffen waar het een enorm lawaai kan zijn. De drieteenmeeuw heeft een karakteristieke roep waar ook z'n Engelse naam van komt, kittiwake.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Middelgrote meeuw (als stormmeeuw) met per leeftijd andere kenmerken. Adulte vogel heeft zwarte vleugeltoppen 'als in inkt gedoopt', donkere poten en een lichter grijs buitenste deel van de vleugel. In zomerkleed lijkt dit dus erg op stormmeeuw, in winterkleed heeft de soort een egaal grijze 'koptelefoon' op en geen streping op de kop. Jonge vogels hebben een zwarte W-tekening op de bovenvleugels en een dikke zwarte nekband.
Geluid
Luidruchtig in de kolonie: een nasaal, dalend "ki-ti-waoaak"; ook hiermee gecombineerd, een eveneens nasaal "knha".
38-40 cm, spanwijdte 91-97 cm
Vogelbescherming Optiek
Leefwijze
Broeden
Eileg vanaf midden mei - midden juni, kolonies al vanaf januari-februari bezet. In één legsel worden 1-3 eieren gelegd. Broedduur 24-28 dagen. Nest bevindt zich op steile kliffen aan zee in grote kolonies. Het is een vrij groot nest van takjes en twijgjes maar ook met gras en veren. Na uitkomen zijn de jongen in 5-7 weken vliegvlug. Ze moeten direct van de rotsklif afspringen.
Leefgebied
Voornamelijk op zee, tijdens broedseizoen op kliffen, maar daarbuiten ook wel eens op rotsblokken, pieren, gebouwen in havens en boorplatforms.
Voedsel
Vooral vis en visafval en kreeftachtigen.
Vogeltrek
De meeste niet-succesvolle broeders en onvolwassen vogels trekken naar het gebied tussen Newfoundland en de mid-Atlantische richel. Broedvogels trekken vaak tot zo'n 1000 km zuidelijk.
Verspreiding en aantal
uiterst schaarse broedvogel | jaarrond aanwezig | doortrekker en wintergast in groot aantal
Een vrij talrijke wintergast, maar wordt ook in de rest van het jaar gezien. Met name bij stormen kunnen grote aantallen drieteenmeeuwen aan de kust worden waargenomen. De drieteenmeeuw is daarnaast ook een onregelmatige broedvogel vanwege enkele paren die op booreilanden broeden.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | >350 (in 2023) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 63.700-81.800 (in 2016-2021) |
| Doortrekkers | 44.500-140.000, nov (in 2016-2021) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
IJmuiden. Echte zeevogel, langs de kust vooral te zien in najaar en winter na periodes van harde westenwind.
In Europa
Broedt met name aan de noordwest- kust van Europa (Engeland, Ierland Noorwegen, IJsland), maar vanaf Portugal tot aan Rusland zijn er kolonies aan de kust te vinden.
Meer informatie
Bescherming
Geldt wereldwijd niet als een bedreigde vogelsoort. Maar in Europa wel scherpe daling door vermoedelijk overbevissing en opwarming van de zee als gevolg van klimaatverandering waardoor vis onvoldoende voorradig is. In Nederland staat de soort op de Rode Lijst van broedvogels (categorie Gevoelig) omdat een kleine populatie op boorplatforms weet te nestelen. Het Friese Front is een gebied met een gunstige voedselsituatie voor deze meeuw.
Rode Lijsten bevatten soorten die bedreigd worden of kwetsbaar zijn. Rode Lijsten hebben geen officiële juridische status, maar hebben in de praktijk wel een belangrijke signaleringfunctie. Voor deze soorten geldt een hogere prioriteit bij het nemen van actieve beschermingsmaatregelen, bijvoorbeeld door hun leefgebieden te verbeteren. Download hier het Basisrapport voor de Rode Lijst Vogels volgens Nederlandse en IUCN–criteria.
Wat wij doen
Vogelbescherming pleit voor duurzame visserij en het aanwijzen van natuurreservaten op de Noordzee. Dat doen we zowel op nationaal niveau als bij de EU in Birdlife-verband.
Wat kun jij doen
Overheden en de visserijsector staan voor een belangrijke opgave: verduurzamen. Niet alleen om visserij ook in de toekomst mogelijk te maken, maar ook om de natuur te respecteren. Consumenten kunnen kiezen voor duurzaam gevangen vis. Illegale olielozingen zijn sterk verminderd in de Noordzee door betere controle en strengere straffen, maar komen nog steeds voor. Ook het lozen van andere chemische stoffen of bijvoorbeeld palmolie kan desastreus uitpakken voor zeekoeten en andere zeevogels. Na lang aandringen van natuurorganisaties zoals Vogelbescherming zijn er natuurreservaten aangewezen in de Noordzee, maar nog niet genoeg en ook de 'instandhoudingsdoelstellingen' voor die gebieden zijn nog onvoldoende uitgewerkt. Nederland kan veel meer doen om klimaatverandering door menselijke oorzaken tegen te gaan. Het Parijse klimaatverdrag vraagt snel om vérgaande maatregelen.
Meer weten?
- Sovon Vogelonderzoek Nederland
- Zeevogels boven onrustige zee
- De Drieteenmeeuw als broedvogel in Nederland
Actuele berichten
Wet- en regelgeving
De drieteenmeeuw is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn drieteenmeeuwen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de drieteenmeeuw wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal