Navigatie overslaan
Strandplevier / Elwin van der Kolk

Strandplevier

Kentish Plover, Anarhynchus alexandrinus - Plevieren (Charadriidae)

Rode lijst

De strandplevier is een zeldzame broedvogel van vooral kustgebieden. Prefereert daarbij open, zandige plaatsen als stranden en zandplaten. Staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels. Strandplevieren zijn veel lichter dan bontbekplevieren, die algemener zijn. Het voedsel van deze oogjager bestaat uit insecten, kreeftachtigen, spinnen en andere diertjes.

Strandplevier / Agami - Daniele Occhiato

Herkenning

Klein en lichtgekleurd pleviertje dat lange stukken rent. Zwarte snavel en poten. Geen borstband, maar zijborstvlekken. Mannetje opvallender getekend dan vrouwtje, met bruingeel petje en opvallend zwart vlekje op het voorhoofd.

Geluid

Kort rateltje en een zacht fluitje.


15-17 cm, spanwijdte 42–45 cm

Deze soort lijkt op:

Cursus Vogels in Nederland

In deze gratis online vogelcursus voor beginners leer je in tien vogellessen veel vogels en hun geluiden herkennen. Van tuinvogels, bosvogels, weidevogels en watervogels tot vogels van het waddengebied. Met handige tips, filmpjes en ezelsbruggetjes om vogels te leren kijken en vooral van vogels te genieten. Veel plezier!

Camilla Dreef & Nico de Haan

Schrijf je in

Nico de Haan en Camilla Dreef

Leefwijze

Broeden

Territoriaal. Solitair broedend of in losse 'kolonies' (nesten op enkele meters afstand van elkaar mogelijk), en dan vaak met dwergsterns samen. Nest een kuiltje in de grond, bekleed met wat schelpjes of steentjes. Eileg vooral in mei. Eén broedsel per jaar, meestal 3 eieren, broedduur 23-29 dagen, jongen (nestvlieders) na 27-31 dagen vliegvlug; worden door beide ouders gevoerd.

Video in nieuw venster openen

Leefgebied

Nestelt in open kustgebieden met veel dynamiek en weinig vegetatie, vooral op nieuw aangelegde eilanden, in jonge duintjes, zeer kort gegraasde kwelders, rustige stranden, soms op bouwterreinen etc. Natuurlijk broedbiotoop in het kustgebied in primaire duinen, strandvlaktes en permanent drooggevallen zandplaten, schelpenstrandjes, schelprijke hoge delen van schorren en kwelders. Niet gebonden aan zoute milieus, maar de binnenlandse broedplaatsen in het IJsselmeergebied en op bouwterreinen in West-Nederland zijn inmiddels verlaten. Foerageert met kuikens in of nabij broedgebied. Op het strand bij voorkeur tussen aanspoelsel van zee. Volwassen vogel kan verder van broedgebied foerageren op slikken en zandplaten.

Voedsel

In binnenland vooral insecten (kevers, vliegen), ook slakjes, spinnen en vlokreeftjes. In brak en zout leefgebied vooral garnalen en krabbetjes, wormen (zeepieren) en slakjes. Oogjager, zoekt voedsel op typische plevierenmanier: lopen-stilstaan-pikken etc. Pikt voedsel van de grond of in bovenste laag van de bodem.

Vogeltrek

West-Europese broedvogels overwinteren vooral in Zuidwest-Europa en mogelijk in Noord- en West-Afrika. Trekt gelijk na grootbrengen jongen weg (vanaf eind juni), eerst om te ruien. Najaarstrek begint in september. Aankomst in broedgebieden vanaf eind april tot in mei. Trekt vooral 's nachts.


Verspreiding en aantal

zeer schaarse broedvogel | wegtrekkend | doortrekker in zeer klein aantal

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

De aantallen strandplevieren nemen al decennia sterk af.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 205-220 (in 2023)
Geschat maximum aantal overwinteraars 1-2 (in 2016-2021)
Doortrekkers 110-200, jul,mei (in 2016-2021)

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Zeldzame broedvogel en doortrekker. Beste kansen om strandplevieren te zien, zijn er in de noordelijke Delta en op de oostelijke Waddeneilanden.

In Europa

Broedvogel van continentale kust van Atlantische Oceaan van het Iberisch Schiereiland tot in Denemarken en Duitsland. Ook langs de Middellandse Zee, in Oost-Europa (onder meer Oekraïne) ook in binnenland.

Meer informatie


Bescherming

De strandplevier staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels als 'bedreigd'.

Op Europees niveau niet sterk bedreigd, maar dit geldt wel voor de nabijgelegen West-Europese populaties. In Nederland sterk afgenomen, met 75% sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw. Het broedsucces van strandplevieren is structureel te laag. De drukte op de stranden, die vroeger een belangrijk broedgebied van de soort vormden, is enorm groot geworden. Door gebrek aan kustdynamiek groeit geschikt broedgebied te snel dicht en ontstaan te weinig nieuwe broedgebieden. Hierdoor verdwijnt in toenemende mate het natuurlijke leefgebied van de strandplevier, zowel in de Delta als op de Wadden. Ook opgespoten terreinen groeien snel dicht.

Rode Lijsten bevatten soorten die bedreigd worden of kwetsbaar zijn. Rode Lijsten hebben geen officiële juridische status, maar hebben in de praktijk wel een belangrijke signaleringfunctie. Voor deze soorten geldt een hogere prioriteit bij het nemen van actieve beschermingsmaatregelen, bijvoorbeeld door hun leefgebieden te verbeteren. Download het Basisrapport voor de Rode Lijst Vogels volgens Nederlandse en IUCN–criteria.

Wat wij doen

De strandplevier is doelsoort van het Beschermingsplan Duin- en Kustvogels en het Actieplan Bedreigde Vogels. Ook het programma Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen is gericht op bescherming van onder meer de strandplevier. Het zorgt voor veilige broed-, rust- en foerageerplekken voor vogels in het Waddengebied in combinatie met verantwoord vogeltoerisme.

Wat kun jij doen

Opvoeren van kustdynamiek in buitendijkse gebieden en voeren van natuurlijk peilbeheer zodat herstel en ontwikkeling van primair habitat plaatsvindt, zoals slufters, natte kwelders, eilandjes en zoutmoerassen. In het Grevelingenmeer kan bijvoorbeeld het oppervlak geschikt broedgebied voor kustbroedvogels aanzienlijk vergroot worden. Dat kan met behulp van peilwisselingen (hoger peil in winter, lager peil in voorjaar en zomer) waardoor de successie in de laaggelegen gebieden wordt tegengegaan. Omdat het Grevelingenmeer zout is, gaat de successie hier minder hard dan in zoet water, wat dit meer bij uitstek geschikt maakt voor dergelijke maatregelen.

Aanvullende maatregelen voor de bescherming van strandplevier zijn: beperkte openstelling van geschikt broedgebied voor mensen en vee en het scheppen van strandreservaten, waar de toegang sterk beperkt wordt. De terugkeer van de strandplevier langs de meeste van onze stranden lijkt onwaarschijnlijk, gezien de grote recreatieve belangen. Toch is het wenselijk om hier en daar strandreservaten in te richten.

U kunt meehelpen als vrijwillige Vogelwacht op de stranden.

Meer weten?

Actuele berichten

Downloads

Drieteenstrandloper / Shutterstock

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

Neem MijnVogelvinder.nl in je hand en herken vogels door het hele land! MijnVogelvinder.nl is een web-app voor de mobiele telefoon. Deze handige vogelwegwijzer voor onderweg vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien.

Meer over MijnVogelvinder

Wet- en regelgeving

De strandplevier is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn strandplevieren beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de strandplevier wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van strandplevieren zijn niet standaard het gehele jaar beschermd. In sommige provincies kunnen de nesten wel jaarrond bescherming genieten als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen.

Verschillende natuurgebieden die door strandplevieren worden gebruikt als broedgebied, foerageergebied of slaapplaats, zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied. Het gaat onder andere om de Duinen Goeree & Kwade Hoek, Duinen Terschelling en Waddenzee. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle activiteiten die mogelijk negatieve gevolgen kunnen hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal